الرئيسية
المنتديات
الانتساب : 
العمر : 
المساهمات : 
نقاط التميز
اللغه المصريه الحديثه أو المصرى هى اللغه اللى المصريين بيتكلّموها فى مصر,[1] ابتدا تاريخها فى دلتا النيل حوالين بلادها الحضريه زى القاهره وإسكندريه.[1] النهارده اللغه المصرى هى اللغه السايده فى مصر و بيفهما معظم سكّانها و فى الصعيد بيتكلم المصريين صعيدى. اللغه المصريه الحديثه هى لغه معترف بيها فى العالم عن طريق كود اللغه بالنسبه لقانون المنظمه الدوليه للتوحيد القياسى (ايزو 639), و هو arz.
اللغه مشهوره بأسامى تانيه زى ”العربى المصرى“ او ”العاميه المصريه“, هى من مجموعة الانواع العربى الغربى. مع كده اللغه اقرب للانواع المحكيه فى الشام و الخليج اكتر من الجزايرى و المغربى.[1]
فى جنوب مصر الناس بتتكلم ”صعيدي“ و هى لغه بنفسيها معترف بيها فى العالم عن طريق كود اللغه بالنسبه لقانون المنظمه الدوليه للتوحيد القياسى (ايزو 3-639), و هو aec. شويه من اهل وجه بحرى و القاهره بيلاقوا صعوبه فى فهم شوية كلام صعيدى.
المصرى لغه ماخدتش نصيبها من الكتابه, بس ساعات بيتكتب بيها فى الروايات, و معظم المسرحيات, و الاشعار و الازجال و كمان فى مجلات ورسوم الكاركاتير و الاعلانات, و شوية جرانيل, وأخيراً فى كتب إنكتبت بـ اللغه المصرى الحديثة[2]. أكترية طرق الإعلام المكتوبه و أخبار التليڤيزيون بتبقى بـ العربى الكلاسيكى بعد تطويرهُ و تعديلهُ. دلوقتى بقى فيه شويِة قنوات بتستعمل "المصرى" بدل "العربى فى الاخبار, زى قناة ”OTV“. المصرى دلوقتى كمان ببتكتب بيه شعارات الحزب الوطنى الديمقراطى فى مصر[3].
اللغه المصريه الحديثه هى اللغه الأُم لـ 76 مليون مصرى و هى فى الحقيقه لغه مستقله من أصل «حامي» (افريقى) و هى إمتداد لـ حروف اللغات المصريه القديمه و ليها قواعد مختلفه عن قواعد اللغه العربى, فى تركيب الجمل, وتصريف الكلام [4] و أخدت مفردات كتير من اللغه العربى و كمان من لغات تانيه زى اللغه القبطى (لغة المصريين قبل حكم العرب لمصر)[5] و التوركى و الانجليزى و الفرنساوى. اللغه المصرى الحديثه بيتكلمها اكتر من 76 مليون واحد [1] فى مصر و بيفهمها كويس سكان البلاد اللى حوالين مصر بسبب إنتشار المسلسلات و الأفلام و الأغانى المصريه. و المصرى لغه ليها لهجات و من أكبر اللهجات دى البحيرى و الصعيدى و كل واحده فيهم ممكن تتقسم لـ لهجات فرعيه تانيه و فيه مجهودات علشان يبقا للمصرى قاموس[6]. زى الفارسى و غيره اللغه المصريه بتتكتب بالالفاباتيه العربى و الفراكو فى أغلب الأوقات, بس كمان فيه دعوات من وقت للتانى لكتابتها بـ الحروف اللاتينى او بالحروف القبطى.
اللغه المصريه الحديثه مليانه كلام من اللغه المصريه القديمه و القبطى. معظم اسامى المدن و القرى فى مصر بتاعة دلوقتى متاخده من الاسامى المصريه القديمه و القبطى. ومن الكلمات المصريه القديمه و القبطى فيه اكتر من 5000 كلمه بيستخدمها المصريين فى لغتهم الحاليه زى : " ادينى " اللى اصلها تى (ادى) + نى (انا) ، و انبو = يشرب ، ايقونه = صوره ، باميه (نوع من الخضار)، بتاو = عيش ، بح = خلاص ، بخ = عفريت او حاجه تخوف ، بشبش = مبلول بالمايه ، بكاش = كتير الكلام ، بصاره (اكله) ، بقوطى = سبت ، و ألاف الكلمات غير دى.
التوزيع الجغرافى
المصرى بيتكلمه حوالى 76 مليون مصرى جوّه مصر زائد المصريين المهاجرين لمناطق زى الشرق الاوسط, اوروبا, أمريكا الشماليه, اُستراليا و جنوب شرق اسيا. المصرى كمان بقى لغة التواصل المشترك (لينجوا فرانكا) بين شعوب الدول اللى حوالين مصر و دا راجع لـ سببين اساسيين:
انتشار و شعبية الأفلام المصريه و الاعمال الفنيه التانيه من بدايات القرن العشرين.
و كمان بسبب الأساتذه المصريين اللى بعتتهم مصر علشان يأسسو النظام التعليمى فى دول شبه الجزيره العربيه و الجزاير و ليبيا.
فى اليمن مثلاً, فيه يمنيين إتاثـّرو بشكل كبير باللغه المصرى و دخّلو كلام مصرى زى كويّس و كدا جوه اللغات بتاعتهم. نفس الحاجه بنلاقيها فى السودان و الشام (بالذات فلسطين) و فى ليبيا. الإتجاه دا دلوقتى خّف[عايز مصدر] شويه بسبب اللغه اللبنانى بسبب الأعمال الفنيه و الإعلام اللبنانى اللى نجح بشكل [عايز مصدر]كبير فى الفتره الاخرانيه على الرغم من ان كتير من المغنيين اللبنانيين لسه بيغنو أغانيهم بالمصرى. اللغه العربى اقتبست و بتقتبس كلام كتير من المصرى و فيه عرب كتير بيفتكرو ان المصرى المقتبس فى لغاتهم هو كلام عربى مع انه فى الأصل مصرى مش عربى.
التاريخ
اللغه المصريه هيا لغة السكان الأصليين من مصر و من عيلة اللغات الافرواسيويه. اللغة المصرية إتكتب و فيه سجلات مكتوبه بيها من سنة 3400 قبل الميلاد تقريبا [7] و ده بيخليها واحدة من أقدم اللغات المعروفة المسجلة. و كان المصريين بيتكلموها لحد أواخر القرن السابع الميلادى فى شكل القبطى.
بعد غزو العرب لمصر فى سنة 641 م [5] ابتدا العرب فى فرض لغتهم و مضايقة المصريين اللى بيتكلمو بالقبطى و وصل فى بعض الأوقات فى مناطق معينه لـ قطع لسان اى واحد مصرى بيتكلم قبطى[8] و زاد الضغط على المصريين بعد تعريب الدواوين وبقت من شروط التعيين فى اى شغلانه فى الدواوين (الوزارات دلوقتى) هو الكلام باللغه العربى. و لمدة تلات قرون بعد الغزو كان فيه ازدواجيه لغويه[5] فى مصر بين القبطى و العربى. الازدواجيه دى فضلت فى الصعيد لمده طويل جداً بيقدرها شوية[5] علما لحد القرن السبعتاشر و بالذات بين الفلاحين و بين الستات اكتر من الرجاله. المصرى يمكن يكون إبتدا فى الفسطاط, اول عاصمه اسلاميه لمصر. الحاكم بأمر الله حرم استخدام "القبطى" حتى فى صلاة المسيحيين[8].
من اقدم الحاجات اللى اتكتبت عن المصرى كتاب اسمه ”دفع الإصر عن كلام أَهل مصر“ و اللى ألّفهُ يوسف المغربى فى القرن ال16 [9] الكتاب فيه معلومات مهمه جدا عن اللغه المصريه فى العصور الوسطاينه. الكتاب كان هدفه اثبات ان كلام اهل مصر مختلف عن اللغه العربى, و قال "كلام اهل مصر مليان غلطات لما تقارنها بالعربى الكلاسيكى, بس اللغة دى مرتبطة بالعربى فى حاجات كتيرة تانية".
اللغه عند المصرى هى اداه مش هدف يعنى مش اكتر من وسيله بيستخدمها للتفاهم مع الغير و التعبير عن افكاره ، وسيله مش حاجه من مقدساته [8].
الحاله الرسميه
اللغه المصريه الحديثه لغه بتدرس فى جامعات و معاهد كتيره فى العالم و هى لغه بتعترف بيها المنظمه الدوليه للتوحيد القياسى (ISO), و كود اللغه arz بالنسبه لقانون المنظمه الدوليه للتوحيد القياسى (ايزو 639) بس لحد دلوقتى مالهاش صفه رسميه من الحكومه المصريه اللى مش بتعترف بيها على انها لغه مستقله. العربى القياسى الحديث و هو تجديد للـ لغه العربى الكلاسيكى, هو اللغه الرسميه فى مصر, بس إبتدا الإهتمام بـ اللغه المحكيّه فى القرن ال19 لما كانت الحركه القوميه المصريه الإستقلاليّه بتعمل نشاط.
كان فيه أسئله عن تصليح و تجديد اللغه العربى, وكانت الإقتراحات دى موجوده:
تطوير تعبيرات جديده, عشان تتحط بدل المصطلحات القديمه فى العربى.
تبسيط قواعد النحو و المورفولوچيّه مع إستعمال مصطلحات معروفه.
التمصير الكامل و الإستغنا عن العربى لـ صالح اللى إتسمّا الـ”مصرى“, أو العربيه المَصريه.
من الناس اللى إقترحو التصليح اللغوى فى مصر قاسم أمين, (واحد من مؤسيين الحركه الوطنيه المصريه و جامعة القاهره و من اشهر المدافعين عن حرية الست), أحمد لطفى السيد رئيس جامعة القاهره, والمفكّر المعروف سلامه موسى. وإتبنّو طرق جديده و علمانيه و إختلفو مع الفرضيه اللى بتقول إن اللغه العربى هيا لغه ثابته علشان إرتباطها بـ القرآن.[10] بعدين فى القرن ال21, مجموعه من النُشَطا العلمانيين, زى الحزب المصرى الليبرالى, روّجو للإصلاح السياسى فى مصر, و هما بينادو بـ الإعتراف الرسمى بـ الـمصرى بس الدعوات دى ماتشهرتش فى الشارع المصرى عشان مافهموش الفكره و متأثرين بالأفكار اللى قبل كده, و الواحد فى مصر من ساعة ما بيدخل المدرسه, بيتعلم ان اللغه اللى بيتكلمها هى لهجه متحرفه من العربى و ركيكه. و دعوات الإعتراف بـ اللغه المصرى, بتبقى عادةً من مثقفين و دعاة التغيير, و الفكر المسيطر على الناس بيبقى مُحافظ, و بـ سبب شوية أفكار دينيه متعصبه و التعليم المتسيس اللى إتعلموه. العصر الدهبى للغه المصريه كان قبل إنقلاب الظباط الأحرار فى 1952 و وصول جمال عبد الناصر للسلطه سنة 1945 و اللى بدأت معاه عملية تعريب و أسلمة مصر و الشرق الأوسط كلهُ. أول روايه مصريه فى العصر الحديث إسمها زينب. ألفها محمد حسين هيكل سنة 1913 و كتبها كلها بـ اللغه المصرى. فيه مصريين كتير ساهمو فى تبيين إن اللغه المصرى هى لغه مستقله عن العربى بـ أعمالهم الأدبيه زى يوسف إدريس و إحسان عبد القدوس و صلاح چاهين و أحمد فؤاد نجم و الأبنودى.[10] جمال عبد الناصر إبتدا حملة تعريب التعليم فى مصر و تعريب المؤسسات الحكوميه. و فى الخمسين سنه اللى فاتو بقى معظم المصريين المتعلمين فى المدارس المصريه عندهم إنطباع إن اللغه العربى هى اللغة الاُم بتاعة المصريين.
لهجه ولا لغه؟
هي لغة مصرية ومش لهجة عربية فاللغة مش كلمات وبس ولكن قواعد[11] بس لحد دالوقتى فى خلاف على إجابة السؤال ده. كتير بيكون وصف لللغه المَصرى هو انها لغه محليه.[12] [13] [14] و فيه وجهة نظر ان المصرى هو مجرد لهجه من لهجات العربى. لكن فيه وجهة نظر تانيه بتقول ان اللى بيخلى نظرية اللهجه تكون هى السايده, هى انو الحاجه الأساسيه اللى بتخلينا نقول ان المصرى هو مجرد لهجه من لهجات العربى هو ان الالفاظ اللى بتُستخدم فى المصرى معظمها متشابهه جداً مع العربى أو من أصل عربى. وجهة النظر دى بتقول ان الالفاظ مش هى العنصر اللى بيحدد هوية اللغه. الانجليزى مثلاً, اكتر من تِلت الالفاظ اللى فيه جاى من الفرنساوى, و الباقى متوزع بين الألمانى أساساً, و بعدين السلتى (Celtic) و اللاتينى و الاسكنديناڤى (Scandinavian). يعنى تقريباً مافيش الفاظ انجليزيه تماماً غير قليل أوى. و مع كده, اللغه الانجليزى محافظه على خصوصيتها بين اللغات الأوروبيه تماماً, و ده لأن مش الألفاظ هى المهمه, المهم هو البنا و الهيكل بتاع القواعد و انماط استخدامها (المورفولوجيه). و فى الحاله دى, بيبان لعلما اللغه, ان الانجليزى اقرب بكتير للألمانى من الفرنساوى, مع ان الالفاظ الألمانى اقل بكتير من الالفاظ الفرنساوى اللى موجوده فى اللغه الانجليزى. لكن نظام القواعد فى الانجليزى شبيه اوى بالالمانى, لدرجة ان اوقات بيتقال ان الانجليزى هو مجرد لهجه من لهجات الالمانى!
و بنفس الطريقه, علاقة اللغه المصرى باللغه العربى, قريبه أوى من علاقة الانجليزى بـ الفرنساوى. بمعنى ان الالفاظ اللى بتستعمل فى اللغه المصرى يمكن فعلاً تكون معظمها عربى او من اصل عربى, لاكن ده مش معناه ان نظام القواعد و طريقة استعمالها فى اللغه المصرى, هى كمان زى العربى. وجهة النظر دى بتقول ان العرب لما جم مصر, كانت الناس فى مصر بتتكلمو قبطى: القبطى هو المرحله التالته من تطور اللغه المصريه القديمه, يعنى الهيروغليفى (القبطى مالوش علاقه اساسيه بالمسيحيه, يعنى الناس كانت بتعبد امون باللغه القبطى مثلاً) و كان فيه مصريين كتير بيتكلمو يونانى كمان, و بالذات المثقفين و المتعلمين و الناس اللى شغالين فى الحكومه ساعتها, و ده كان بسبب الاحتلال اليونانى (قبل العرب بكتير) فرض نفسه على الناس بالطريقه دى. لكن لما العرب احتلو مصر هما كمان, فرضوا لغتهم على الناس بنفس الطريقه, لكنهم كانو ناجحين اكتر من اليونانيين فى انهم يعممو استخدام اللغه العربى اكتر. طبعاً ده مش معناه ان الناس ماعدتش تستخدم القبطى, وجهة النظر دى بتقول انها حاجه صعبه اوى ان الناس تسيب اللغه اللى بتتكلمها جيل ورا جيل و تنساها فجأه, و بعدين تتكلم لغه تانيه اجنبيه ماتعرفش حاجه عنها خالص, و بعدين ترجع تحوَّر اللغه اللى هى اتعلمتها بدرجه كبيره زى كده. و بكده, اللى حصل هو ان الناس ابتدت بشكل اوتوماتيك تخلط العربى مع القبطى, و شويه شويه, مع الوقت, نتج اللى بـ يتسمى النهارده ”اللغه المصريه الحديثه“, اللى هى مختلفه بدرجه كبيره عن القبطى على مستوى الالفاظ, لاكنها لسه مبنيه على القواعد و المورفولوجيه القبطى, بحسب وجهة النظر دى.
زائد وجهة النظر دى كان الاستاذ ”بيومى قنديل“ الباحث فى اللغويات و المصريات و التاريخ المصرى, و اللى نشر كتاب على الموضوع ده اسمه "حاضر الثقافة فى مصر".
اللغه ببساطه هى نظام للتفاهم بين الناس اساسه " كلمات " و " قواعد " ، بالكلمات و القواعد دى بيقدرالانسان يعمل جمله معناها بيفهمه السامع أو القارى اللى اتعلم نفس اللغه. صحيح المصرى فيه كلمات من اصل عربى لكن فيه كمان عدد ضخم من الكلمات المصريه القديمه و التركى و الفارسى و اللغات الاوروبيه. مش معنى ان فيه كلمات من اصل عربى أو تركى فى المصرى ان المصرى لغه عربيه أو تركيه. من ناحيه تانيه قواعد المصرى غير قواعد العربى فى حاجات كتيره زى مثلاً ان المصرى مافيهوش " الاعراب " اللى هو عنصر اساسى فى قواعدالعربى. اللهجه هى تحريف فى نطق أو كتابة كلمات لغه اصليه لكن القواعد بتبقى فيها زى بعض فى المجمل. وجود اعداد ضخمه من الكلمات المش عربيه زائد اختلاف قواعد المصرى عن العربى بيوضح ببساطه ان المصرى ماهواش لهجه للغه العربى لكن لغه منفصله حتى لو فيه كلمات عربى فى اللغه المصرى. استعمال المصريين للحروف العربى مايعملش من اللغه المصرى عربى بدليل ان الايرانيين و غيرهم بيستعملو حروف عربى لكن لغتهم ماهياش عربى ، و الاوروبيين بيستخدمو نفس الحروف اللاتينى زى بعض لكن لغاتهم مختلفه حتى لو ببتشابه كلمات كتيره بيستخدموها. مثل: بيقول العربى : " اعطينى جواز سفرى " بس المصرى بيقول ادينى باسبورى " ، فى الجمله المصريه كلمتين واحده مصريه قديمه ( تى = ادى + نى = انا) و واحده اوروبيه. الجمله دى طبعاً مهياش لهجه عربيه لكن لغه منفصله.
المصرى بتاع انهارده بيستخدم اكتر من 5000 كلمه مصريه وقبطيه قديمه فى عيشته اليوميه كان بيستخدمها اجداده و الكلمات دى ألفاظ لغويه مصريه اصيله ماهياش لهجه عربيه أو لكنه مصريه لكلام عربى. باقى الكلمات اللى بيستخدمها المصرى ماهياش كلهاعربى لكن كلمات من اصول مختلفه زى التركى و الفارسى و لغات اوروبيه.
اللغه المصرى اتطورت لغاية ماخدت شكلها بتاع دلوقتى عن طريق بناها الشخصى و الكلمات اللى استوعبتها من لغات زى التركى والفارسى و العربى و اليونانى و الطليانى و الانجليزى و الفرنساوى وغيرها ، و ده حصل على ارضيتها و قواعدها و صوتياتها و تصاريفها هى. اللغه المصرى ماهياشى لهجه للعربى أو عاميه للعربى لكن لغه قايمه بنفسها ، و اللغه المصرى ممكن تكون " فصحيه " أو " عاميه " زى حال اى لغه. اللغه المصريه الفصيحه هى اللغه اللى بيستخدمها المصرى فى مناقشة أو كتابة المواضيع العلميه و الادبيه و الفنيه او فى المحاضرات الجامعيه. العربيه الفصحى مالهاش وجود فى مصر ، و ده اكمن اللغه العربى مالهاش اصلا عاميه تقدر تخرج منها لغه فصحى و دليل كده ان مفيش لغه عاميه خرجت منها اللغه العربيه الفصحى.
من جهه تانيه اللغه المصرى بتتفوق على العربى بإنها لغه ديناميكيه بتتطور يوماتى و بتدخلها مفردات جديده لانج ماكانتش فيها قبل كده وده بيحصل فى فترات قصيره ، تقريبا كل عقدين من الزمن. و السؤال البديهى هو إذا كانت الكلمات دى عربى فليه ما بيفهمهاش العربى وليه هو ماقدرش يطورها من لغته الاستاتيكيه؟
وضيف لده ان مستحيل يكون المصري "لهجه" من العربي عشان الي فرق بينهم اكتر من 1200 سنة وده زمن كبير جدا بتتغير اللغات بدرجه كبيره فيه. وبرضو دايما مصطلح لهجات بيتقال علي لغتيين حين, فلغه بتكون لهجه من لغه تانية لسه موجودة زي مثلا الاسكندراني و المصري او الريفي و المصري. فهنا بنقول ان الريفي و الاسكندراني بس لهجات من للغه المصري. لكن لما نقول ديه لهجه من لغه مش موجوده(او خيالية او مصنوعة) يبقي اكيد ده غلط و تبقي لغه علي طول.
تأثير لغات تانيه
مع اللغه العربى, اللغه المصرى إتأثرت بـ لغات تاني; منها القبطى, اليونانى, التوركى, الفارسى, طليانى و الفرنساوى, زى:
اللغه المصريه القديمه
إدى /ˈedːi/ - يدى /ˈjedːi/: بالعربى إعطى - يعطى
طليانى
(Gamberi) جمبرى /gæmˈbæri/: بالعربى روبيان
توركى
(oda) اوده /ˈoːdɑ/: بالعربى غرفة
فارسى
أُستاذ /osˈtæːz/
فرنساوى
(jupe) چيبه /ˈʒiːbæ/: بالعربى تنورة
مكونات
زى اى لغه المصرى ممكن تنقسم لاربع مكونات
الحروف اللى هى الاصوات المستعمله فى اللغه دى
الكلمات و التصاريف بتوع الكلمات المستعمله فى اللغه دى
القواعد و النحو او ازاى اللغه دى بتستعمل الاصوات والكلمات زى الازمنة و تركيب الجمل و النفى
المعنى
مكونات اللغه المصرى
المصري زي اي لغة في العالم ليها مكونات زي الكلمات, الضماير, الحروف, الحركات, الصوتيات و كده
جذر الكلمه
جذر الكلمه ديه خاصيه بتتميز بيها اللغات الافرو-اسياويه زي المصري و العربي و اللغه المصريه القديمه الذر بيكون متكون من تلات حروف عموما وممكن في اوقات حرفين. جذر الكلمه ده نفسو بيكون الفعل الماضي للكلمه و صيغة الاسم من الكلمه و الامر في المصرى. الجذر ده بيتحور طبقا لصيغات اللغه المصري عشان يمثل صيغ الكلمه التانيه. ممكن يعمل منو كلمات جديده من نفس فكرة الكلمه. جزر الكلمه بيكون بيعبر عن الفعل نفسه مثلا فعل اللعب, الاكل, الشرب وكده الفعل الجزري بيتكون من نوعين, نوع فعل جزرو ثلاثي(زي لعب, فتح) وهو اشع وغلب نظام مستخدم و فعل جزرو ثنائي(زي شد). فعل الجزر بيكون فعل مبني علي الشخص علي وزن فَعَل ومبني من الشخص زي فعَّل للجزر الثلاثي و فل و فلل للفعل الثنائي. في المصري كل الكلمات بتتكون من جزر و كل انواع الافعل في المصري و العربي فيها نوعين نوع مبني علي الفاعل و نوع مبني من الفاعل. زي فَعَل و فعَّل و يفْْْعل و يفعَّل [15]
الحروف و الصوتيات
اللغه المصريه الحديثه عادة لما بتتكتب بتبقى بالحروف العربى, بس بنطق مختلف عن اللغه العربى.
مثال
المصريين ما بينطقوش عدد من الحروف الأبجديّه زى ما لازم يتنطقو فى اللغه العربى القياسيه الحديثه, زى حروف (ث, ذ, ظ) بـ تَخريج اللسان.[16]
معظم الحروف الي من اصل عربي بتخفيف في الكلام عموما, يعنى مثلاً أغلب المصريين ما بيفرقوش فى نطقهم بين (الذ و الز) و الظ, (\ز\ مُفخّمه). و ساعات لما يكون نُطق ال(ذ أو الظ) صعب, بيبدلوها بـ حرف تانى. و كمان الث بتتنطق \س\ [s] أو بتتبدل بـ حرف تاني وده عشان الحروف ديه اصلا مش من منطوقات المصريين خلال العصور[17][18]
ذُبابة /ðubaːba/ > دِبّانه /debˈbæːnæ/
ذرة /ðura/ > دره /ˈdorɑ/
ظلام /ð̴alaːm/ > ضلمه /ˈdɑlmɑ/
ظِل /ð̴il/ > ضِل [del ~ de̙l]
ثانوية عامّة /θaːnawijja ʕaːmma/ > \سانويه عامّه\ /sænæˈwejːæ ˈʕæmːæ/
ثوم /θawm/ > توم /toːm/[19]
ا (نطق: [æ(ː)] و [ɑ(ː)]).
ب (نطق: [b], و فيه ناس بتنطق كمان [bˤ]).
ت (نطق: [t]).
ة (نطق: [-et] فى أخر الكلام بس و ممكن [-æ, -ɑ], او ممكن كمان «ـية»: [-jæ, -jɑ]).
ث (نطق: [s] فى الكلام السلف, و فيه كلام كتير دخل اللغه المصريه الحديثه كان أصل نطقه [θ] و بقى [t] \ت\).
ج (نطق: [g] فى شمال مصر, و فيه شويه و بيقلّو من الفلاحين بينطقوها [ʒ], و فى الصعيد: [d͡ʒ] و [d]). شوف جيم مصريه
ح (نطق:[ħ]).
خ (نطق: [x] فى شمال مصر و [χ] فى الصعيد).
د (نطق: [d]).
ذ (نطق: [z] فى الكلام السلف, و فيه كلام كتير دخل اللغه المصريه الحديثه كان أصل نطقه [ð] و بقى [d] \د\).
ر (نطق: [ɾ~r], و كمان [ɾˤ~rˤ]).
ز (نطق: [z]).
س (نطق: [s]).
ش (نطق: [ʃ]).
ص (المفروض بيتنطق [s̴] فى اللغه العربى, و المصريين لما بينطقوها فى العربى بتبقى [sˤ] بس مش بتتنطق فى كل مواضع الكلام فى اللغه المصرى و بدلها بتتنطق [s] زى \س\, و فيه ناس بيتنطقوها [s] بس).
ض (المفروض بيتنطق [d̴] فى اللغه العربى, و المصريين لما بينطقوها فى العربى بتبقى [dˤ] بس فى العادى بتتنطق [d] زى \د\ فى مصر).
ط (المفروض بيتنطق [t̴] فى اللغه العربى, و المصريين لما بينطقوها فى العربى بتبقى [tˤ] بس مش بتتنطق فى كل مواضع الكلام فى اللغه المصرى و بدلها بتتنطق [t] زى \ت\, و فيه ناس بيتنطقوها [t] بس).
ظ (نطق: [zˤ] (ز مفخّمه), و فيه كلام عربى دخل اللغه المصريه الحديثه كان أصل نطقه [ð̴] و بقى [d] \د\).
ع (نطق: [ʕ]).
غ (نطق: [ɣ] لكن فى الصعيد بتتنطق [ʁ]).
ف (نطق: [f]).
ق (نطق: [ʔ] زى \ء\ فى شمال مصر و [g] زى \ج\ فى الصعيد.[17] ممكن كمان [k] \ك\ فى الكلام السلف اللى من أصل عربى).
ك (نطق: [k]).
ل (نطق: [l] بس, لكن فى اللغه العربى بتتنطق [l] و [lˤ]).
م (نطق: [m], و فيه ناس بتتنطق كمان [mˤ]).
ن (نطق: [n]).
ه (نطق: [h], و فى أخر الكلام: [-æ, -ɑ]. «ـيه»: [-jæ, -jɑ, -eː, -eːh]).
و (نطق: [w], [u:]~[ɵ(:)], [o(:)], [ɔ(:)]).
ي (نطق: [j], [i:]~[ɪ(:)], [e(:)], [e̙(:)], [-i]).
ى (نطق: [-i], الشكل الأخرانى للحرف, و ممكن كمان [-æ, -ɑ] و مايكونش بيتنطق [-i] خالص).
پ ([p] زى حرف p فى الحروف اللاتيننى. مش كل المصريين بتعرف تنطقه).
چ ([ʒ] زى j فى اللغه الفرنساوى, او s فى كلمة pleasure فى الانجليزى. مش كل المصريين بتعرف تنطقه).
ڤ ([v] زى حرف v فى الحروف اللاتيننى بإستعمالها الحديث. مش كل المصريين بتعرف تنطقه).
ء (نطق: [ʔ]).
ئ (نطق: /-eʔ, -ʔe, -ʔiː/).
ؤ (نطق: /-oʔ, -ʔo, -ʔuː/).
أ (نطق: /ʔæ, ʔɑ/).
إ (نطق: /ʔe-/).
آ (نطق: /ʔæː, ʔɑː/).
مش دايما بيكون فيه إلتزام بطريقة كتابة الهمزات
مثال علي الكتابه
مصرى (أبجديه عربى):
الإعلان العالمى لحقوق الإنسان, البند الأولانى:
كل الناس بيتولدو حرين و متساوين فى الكرامه و الحقوق. إتوهبلهم عقل و ضمير و لازم يعاملو بعض بـ روح أخويه.
الطريقه المشهوره لـ كتابه الكلام المصرى بين الشباب المصرى فى اوَد الشات و الSMS, لما مابيكونش عندهم إمكانية الكتابه بالحروف العربى أو لو مش بيحبو يكتبو بالحروف العربى, هى بإستعمال نفس الحروف اللاتينى بـ نُطق قريب من الإنجليزى أو الفرنساوى مع تزويد شوية أرقام بدل الحروف اللى مش موجودة فى اللاتينى. و فيه سايت بيستعمل نفس الطريقه, اسمه فرانكويه ‹Frankowia›[20]:
el e3lan el 3alami le 7o2oo2 el 2ensan el madda el2walaneya: kol elnas beyetweldo 7orreen we metsawyeen fel karama wel 7o2oo2, etwahblohm el32l wel dameer w lazem ye3amlo ba3d be ro7 a5aweya
الألف-به الدوليه الصوتيه:
/elʔeʕˈlæːn elʕæˈlæmi leħˈʔuːʔ elʔenˈsæːn, elˈbænd elʔæwːæˈlæːni ˈkoll‿enˈnæːs bejetˈweldo ħorˈriːn we.metsæwˈjiːn fekːɑˈrɑːma welħoˈʔuːʔ etwæhæbˈlohom ˈʕæʔle‿wdɑˈmiːr weˈlæːzem jeˈʕæmlo bɑʕde‿bˈroːħ æxæˈwejːæ/
ألف-به لاتينى صوتيه:
El eʕlān el ʕalami le ħʔūʔ el ʔensān, el band el awwalāni: Koll en nas beyetweldo ħorrīn we metsawyīn fe k karāma w el ħoʔūʔ. Etwahablohom ʕaʔle w damīr we lāzem yeʕamlo baʕde b rōħ axaweyya.
اللغه المصرى بيفهمها كتير من اللى بيتكلّمو عربى من الشرق للغرب, وساعات بيستعملو الكلام المصرى فى التفاهم بينهم. و فيه دعوات لـ إعلان اللغه المصرى و كتابتها بـ حروف لاتينى و ساعات دعوه لـ كتابتها بـ الحروف [عايز مصدر]القبطى.
أسامى الاشاره
”دا~ده“, ”دى~ديه“, و ”دول“ بدل ”هذا“, ”وهذة“, و ”هؤلاء“
الولد ده /elˈwælæd ˈdæ/ < هذا الولد /haːða lwalad/
البنت ديه /elˈbente‿ˈdi/ < هذة البنت
الولاد دول /elweˈlæːd ˈdoːl/ < هؤلاء الأولاد /haːʔulaːʔulʔawlaːd/
كمان اسم الاشاره بييجى بعد الكلمه مش قبلها; لما المصرى يتكلّم عن لغه بيتكلّمها, بيقول "أنا بتكلّم إنجليزى" أو "أنا بتكلّم فرنساوى", و لما المصرى يتكلّم عن ويكيبيديا, بيقول "ويكيبيديا مصرى" أو "ويكيبيديا إنجليزى" أو ويكيبيديا فرنساوى أو ويكيبيديا عربى. و ده لإن كلمة لُغه فى المصرى معناها ”كلام“, اللغه العاميّه (الشعبيه) المصريه معناها ”كلام مصرى“.
الحراكات
اللهجه القاهريه في المصري بتحتوي 7 حركات و علما اللغات من مصادر مختلفه بيقولو ان المصري بكل اختلافاته ولهجاته بيحتوي علي عشره, عادتا هما سبع في كل الاختلافات بس في طريقية نطق مختلفة لكل حركه معينه في اللهجات التانيه[21]
e = ِ
a = َ
o = ُ
ea = ى
ee = ِى زي في جِيب[22]
oo = و
aa = ا
المصري في ميزة بتميزو عن كل لغات المنطقة وهيا اختصار الحركات ان لو حركات جت مع تانيه بتختصر وبتتحول بطريقه معينه
الضماير
المصري في انواع كتيرة من الضماير. في ضماير بيجي الوحدوها(خاصه) و في ضماير تانيه بتتحط مع الكلمات(ملكيه).[23]
ضماير خاصه منفصله
الضماير الخاصة بتحتاج تستخدم مع بداية الجمله ومع الصفات في المصري الا لو فيه ضمير متوصل وراها(زي مثلها انو/انها). ده عشان الاسماء و الافعال بيكون فيهم تميزات الضمير المعين المستخدم. الضماير بتحتاج عشان تبقا مكان العايد عليه فلو موجود او معروف يبقا مفيش حاجه ليها. برضو الضماير بتخضع لظاهرة التركيز
الضماير الاولانيه
انا = I
انتي = you(f)
انتا =you(m)
انتو = you(p)
احنا = we
الضماير التانيه
هوا = He
هيا = She
هما = They
ضماير ملكيه متوصله
ملكيه عشان بتملك الافعال و الاسماء و الحجات ليها
ضماير اولانيه
my/me = -ي/يا (مع الاسماء)
me = -ني (مع الافعال)
you/your(m) = -َك/ ِك
you/your(f) = -ِك/كي
you/your(p) = -كو
us/our = -نا
ضماير تانيه
him = -و/ه
her = -ها
them = -هم
/* = (Constant Vowel Y, W, A behind)(حرف حركه سابته وراه زي ي, و, ا)[24]
في الحالة ديه, بتضاعف الحركة (في النطق) الي وراه و بيضفلها الجزء الي بعد /
ملكية فعل الجزر الاساسي
ديه بتكون موجوده في كل انواع وازمنة الفعل عشان بتمثل جنس وعدد صاحب الفعل.[25]
فعل = لـ انتا+كل الضماير التانيه ماعادا هما(هوا,هيا)+انا+احنا
-ى = لـ انتي
-و = لـ انتو+هما[الجمع]
حروف الجر
لِـ المصريه = الي العربية
لـــ العربية = عشان
في = بـ العربيه = at/in
بـ المصريه = with something
مع = with someone
كـ = As
زي = (Like (this
فَـ = So,
بتاع = Of
تصريفات
اللغة المصري ببتميز بتصريفاتها الكتيرة المختلفه عن اي لغه تانيه[26][27]
زي ومش عشان الحصر:
الاسماء في المصري علي وزن فعل, فعالان
الجمع في المصري علي وزن فعاليين(عاقل), فعلات(حجات), فعال زي بالترتيب كتابيين, سيديهات ,عيال
الوظايف في المصري بتبقي علي وزن فعال زي رقاصه, طيار, نجار, شحات وكده
الفعل الماضي في المصري علي وزن فعل/فل زي شرب, كتب, كل و كده
الصفات في المصري علي وزن مفعول(صفه مطلقه), متفعل و مفعل(صفات فعليه)[28], فعلان
الصفات في المصري صيغتها بتختلف, لو قبلها عاقل بتكون الصفة علي صيغة جمعها(عماتا وزن فعال) وللمفرد صيغة المذكر و للمؤنث صيغة المؤنث. لو قبليها حجات بتكون الصفه علي صيغة فعل-ـه دايما والمفرد المؤنث بردو فعل-ـه و المذكر فعل عادي. راجع صيغة العدد والجنس في المصري
امثله زي: اسد قوي, شنطة جميله, مدرسين جمال بنات شطار او شاطره وكده [29][30]
المصري برضو فيه وزن عشان يصغر الحجات وهو وزن فعلولة امثلة: صغنتوته, صغيروه[31]
المقارنه بتبقا علي وزن افعل زي مثلا ده احسن من ده
عشان العربي هيا اللغه المسيطره علي مصر دلوقتي من كل النواحي, شوية مصريين(بزات الاعلاميين) ابتادو يبدلو شويه من تصريفات اللغه و يستخدمو تصريفات و كلمات عربي صافيه مكانها.
اداوات ربط
المصري ليه طريقة كتابه واستخدام للادوات الربط مختلف عن العربي و اللغات التانيه و متشابه مع لغات المنطقه وهما
ما, اداة ربط كقاعده مهمه جدا في المصري عشان بتربط فعل او جمله /+ زمن خلصان مع فعل او جمله تانيه[32] مثال عليها: انا لعبت قبل ما انام.
ازمنة و قواعد اللغه المصرى
من قواعد اللغه المصريه الحديثه الفعل الماضى التام والحاضر المستمر و غيرهُ من التصريفات دى الموجوده فى كل اللغات الحية [33]
اللغه المصري بتتبع ترتيب فعال - فعل - مفعول (SVO) زيها زي مظم اللغات الحديثه زي الانجليزي زايد كمان نفس الحاله في لغات المنطقه, بعكس العربي الي هوا فعل - فعال - مفعول. مثلا المصري بيقول "احمد بياكل التفاحه" بعكس العربي "ياكل احمد التفاحة".
الجنس و العدد
المصرى لغة بتميز العدد و الجنس في كل حاجة. المصري فيه مفرد(مذكر(فعل) و مؤنث(فعله)) و مثنا(في حالات معينه بس(فعليين)) و جمع(للكل(فعلِيِين))[34]
امثله زي: مدرس(مفرد مذكر), مدرسه(مفرد مؤنث), مدرسيين(جمع), عينيين(مثنا), رجليين(مثنا)
الجمع في المصرى فيه ثبوتيه و بنقدر لو لاحظناه نلاقيه ثابت و معين لكن بسبب العربي الي بيستخدم جمع مكسر و تاثيرو عليه, في كلمات في المصري مستعيره من العربي و مخليه نفس صيغة المفرد و الجمع.
عامتا و غالبا, الجمع في المصري علي وزن فعاليين(عاقل), فعلات(حجات), فعال زي بالترتيب كتابيين, سيديهات ,عيال.
النَفى
ممكن يكون فيه خاصيه تانيه فى (الكلام) اللغه المصرى: لزق الكلام:
ما عليه شيء > ماعليهشى /mæʕæˈlehʃi/ > مَعلِش /mæʕˈleʃ/
ما أكلت شيء > ماأكلتش /mæʔæˈkælteʃ/ > ماكلتش /mæˈkælteʃ/[19]
بس علما لغويات زى بيومى قنديل بيختلف فى الرأى ده (و قال كده فى كتاب ”حاضر الثقافه فى مصر“) ان دى خاصية نفى بـ”ما“ و ”ش“, شبه النفى الفرنساوى ne [...] pas مثلا:
مانمتش /mæˈnemteʃ/, مش ممكن يكون ليها معنى فى العربى لو بقت ”ما نمت شيء“
ماخرجتش /mɑxɑˈrɑgʃ/, (نفس الحاله) ما خرجت شيء
ماماتش /mæˈmætʃ/, (نفس الحاله) ما مات شيء
ماكلتش حاجه /mæˈkælteʃ ˈħæːgæ/, هى اللى حيبقى معناها العربى ”ما أكلت شيء“
النفى بـ”مش“
مش /meʃ, moʃ/ معناها العربى لَن, بس لو استعملت زى لَم أو لا بتنفصل بتيجى الم فى أول الكلمة و الش فى آخرها:
لن أشرب /lan ʔaʃrab/ > مش حشرب /meʃˈħɑʃrɑb/
لا أشرب /laː ʔaʃrab/ > مابشربش /mɑbɑʃˈrɑbʃ/
لم أشرب /lam ʔaʃrab/ = مشربتش (ماشربتش) /mæʃˈrebteʃ/[17]
باختصار, ما-ش بتستخدم مع الافعال و الضماير(في اوقات) و مش بتستخدم مع كل حاجة كاداة نفي عامة[35]
السؤال
صيغة السؤال في المصرى زي الصيغ المستخدمه في اللغات الحديثه و بيشبه صيغة سؤال في لغات المنطقه لكن بيختلف و بيتميز عنهم بحجات معينه.[36][37]
السؤال في المصري طريقة كتابتو زي كده: ضمير شخصي/+ مادة-السؤال /-ضمير شخصي [38]
/+/-: ممكن الضمير الشخصي يجي في الاول(عادتا) او في الاخر (في حالات معينه) او مايجيش خالص. الصفة بتحتاج ضمير (خاص) وراها. بس الفعل و الاسم لا عشان هما اصلا بيكون فيهم تمثيل الضمير (ملكيه) (زي اسمك, تلعب)[39]
اداوات تاكيد ممكن تجي في الاول او في الاخر زي يعني, بقا
ممكن ضميرين(الاول(انا) و التاني(هوا)) يستخدمو مع بعض و ممكن يستخدم ضمير واحد لوحدو
داوات الاسئله(ايه, ازاي, ليه, امتا, مين) ليها نفس التركيب و ممكن الاداة تضاف في الاول (بعد الضمير الخاص لو موجود) او في الاخر خالص حسب التركيز
امثله
انتا تعبان؟ او هو انتا تعبان؟
هما حلوين يعني؟
خلصت الواجب؟
قفلت التلفزيون؟
انتو مين؟
عملت انتا؟
امثله علي ادوات الاستفهام
ازايك؟
اسمك ايه؟
هوا اسمو ايه؟
انتا عملت ده ليه؟
مين ده؟
ظاهرة التركيز و تاثرها علي السؤال
المصري لغة بتستخدم ظاهرة التركيز في السؤال. الظاهرة ديه معناها ان في اقوات ممكن يجي الضمير او اداة الاستفهام في الاول او في الاخر حسب الحاجة المتركز عليها الاول.[40]
يعني كمثال:
اسمك ايه؟ ده سؤال بتيجي اداة الاستفهام في الاخر, هنا احنا بنركز علي الاسم الشخص عشان كده ابتادينا بيه و بعدين بنحط الاستفهام. دي الصيغة اللي عادتا مستخدمه في المصري.
انتا كويس؟ نفس الشرح
ايه الي بتعملو؟ هنا بنركز علي الاستفهام و ابتدينا بيه مش علي الحاجه.
بس في معظم الحالات اداة الاستفهام بتيجي في اخر الجمله و ضمير الاستفهام بيجي في الاول.
علما اللغة بيقولو ان الظاهرة ديه موروثه من اللغه المصري القديمه بزات جييان اداة الاستفهام في الاخر و ضمير الاستخدام في الاول.
المضارع
بالعكس معا العربي, المصري زي برضو اللغات في المنطقة بيفرق بين صغية الفعل(Action) وصغية حدثان الفعل(Occuring)[41] كمثال, لو انتا عاوز تدل علي الفعل بس من غير حدوثة بتحط الفعل من غير اضافات زي
انا كنت عاوزو يكتب
هنا كلمة يكتب فعل بس من غير حدثان مستمر للفعل لو انتا عاوز تدل عن فعل بيحدث بضيف بـ للفعل
انا باشرب
انا باكتب المقالة
بعكس العربي
أنا أشرب الآن /ana ʔaʃrabu lʔaːn/ > بشرب /ˈbɑʃrɑb/
أنا أنام الآن /ana ʔanaːmu lʔaːn/ > بنام /bæˈnæːm/
أنا أحبك /ana ʔuħibbuka/ > بحبك /bæˈħebːæk/[19]
تمثيل الفعل المضارع بيختلف حسب الجنس و العدد فبيكون:
يـ- = for He
تـ- = for She
نـ- = for We
ا- = for I
المبني عليه للفعل المضارع = الوزن يتفعل مثال: يتكتب, يتعمل و كده وخد في الاعتبار العدد والجنس
الصفه الفعليه المستمره او حالة الفعل
زمن الصفه الفعليه المستمره او الحالة الفعل ده زمن وصغتو موجودة في لغات كتيرة في المنطقة [42][43]
الزمن ده زي اي زمن موجود ليه نوعين مبني علي الفاعل و موع مبني من الفاعل (علي الحاجه)
تركيبو هوا النوع فاعل/فاعلة/فاعليين (مزكر,مؤنث,جمع) اشع نوع لصفة الفعلية المستمرة و النوع مفعل/مفعله /مفعلين (مزكر,مؤنث,جمع).
الزمن ده محتاج دراسه اكتر لانه زمن اكتشف جديد في المصري
ملاحظة: ماتلخبطش صيغ الزمن ده مع شوية صيغ عربي بس عشان في تشابه في الكتابه بينهم, هما بيتنطقو بطريقة مختلفه, و الصيغ العربيه ديه ليها مماثل مختلف في المصري. لو الصيخ العربيه ديه استخدمت, دايما بتكون كلمات من اصل عربي, دخلت المصري من غير تمصير.[44]
النوع ده بيستخدم كتير مع اداة حالة الفعل "لسه" الي بتساوي في الانجلزي "Just" و لما بتندمج مع زمن حالة بتعمل معني "I have just ..state tense.." امثله زي: انا لسه فاتح الكتاب, انا لسه مخلص الكتابه.
الزمن ده بيتقازن مع ألازمنه التانيه بـ المبني عليه ياكل, كل, واكل. والمبني منه يأكل ، مأكل[45]
النوع ده متخصص بالمصري ومتميز في المصري ومش صح نقرنو باي لغه تنية
مبني علي الفاعل
النوع ده تركيبو فاعل/فاعله/فاعلين بيمثل الفعال و مبنيه عليه. بعكس النوع التاني الي بيتبني علي الحاجة. وهو اشع نوع وبيجي في جمل زي:
انا فاهم الدرس
انا عايز اقرا
احنا فاهمين الدرس
انتا شايف التلفزيون؟
انا اتكعبلت عشان ماكنتش شايف/باصص قدامي
وانا ماشي في الطريق اتكعبلت.
مبني علي الحاجة من الفاعل
النوع ده تركيبو مفعل/مفعله/مفعلين بيمثل المفعول عليها. يعني فعل انا بعملو, مفعول علي حاجه. بيجي في جمل زي:
انا محمل العربية
انتو متخفيين كده ليه؟
الموضوع ده متعبني جدا!
وانا مسلم الامانة لصحبها.
انتا مصعب الامتحان كده ليه؟
المبني عليها(مفعول عامتا) = متفعل/متفعله/متفعلين. صيغة المبني عليها ديه بتستخدم اكتر من الصيغة النوع الاصليه. النوع ده بيمثل Being في الانجليزي
النوع(مفعل, متفعل(للحجات)) ده ممكن يستخدم كصفات(بيعمل صفه فعليه)[46]. عشان النوع ده بالطبيعه فعل مفعول علي حاجه و بيساوي برضو صفه امثله:
الواد ده مطنش
الكاوتش مفسي!
الناس متجمعين
الماضي
الفعل الماضي: بيبقي علي وزن فعل او فل و ديما بيبقا اساس و اصل الكلمه وبيتكون لاما من حرفين او تلاته [47]
زي حرفين: كل, خد, شد,ار,فل
تلت حروف زي: عمل, شرب, درس, صحي, فطر
الفعل هنا معناها الكلمة بكل نوعية ازمنتها مضارع او حتي مبني عليه
"ت" بتضاف(ماعادا لـ هوا+هما+احنا("-نا" بتضاف في اخر الفعل)) في اخر الفعل قبل ضمير فعل الجزر عشان تعبر عن ماضي الفعل و تنسب الفعل لضمير الصح[48]
المبني عليه تركيبو: اتـ+الفعل
زي: اتشد, اتلبس, اتلعب, اتاخد, اتاكل, اتعض, اترج
فعل الامر
فعل الامر بيتشلبه مع العربي في المصري و زي كل اللغات الافرو اسياويه زي اللغه المصريه القديمه. تمثيله بيختلف حسب نوع جزر الكلمه ثلاثي ولا ثنائي.[49]
الامر في الجزر الثلاثي: بيضاف "ا" في اول الفعل فبيكون علي وزن افْعَل زي مثلا العب, افتح وكده
الامر في الجزر ثنائي: بيكون عادي علي وزنه وهو فل زي شد, كل, وكده
المستقبل
بيتعبر عنهُ فى أغلب المناطق بـ\حـ\ او \هـ\ بدل س المستقبل فى العربى الكلاسيكى:
سأشرب /saʔaʃrab/ > حشرب /ˈħɑʃrɑb/ ~ هشرب /ˈhɑʃrɑb/
سأقتل /saʔaqtul/ > حقتل /ˈħæʔtel/ ~ هقتل /ˈhæʔtel/[19]
ادوات حالة الفعل
في اداوت في المصري وهيا اصلا كلمات وهيا متخصصه عشان توضح بالظبط حالة الفعل(خلص ولا لسه؟). اشهر اداتين هما لسه و خلاص. الاداوات ديه بتعتمد علي قاعدة التركيز و ممكن تيجي قبل الضمير الخاص و قبل الفعل او في اخر الجمله[50][51]
لسه (بتيجي مع كل الازمنة ماعادا الماضي الا لو متنفي)
خلاص (بتيجي مع الماضي بس)
امثله
انا لسه ماكتبتش المقاله
انا خلاص كتبت المقاله
انا لسه باكتب المقاله
انا لسه مشغل الكمبيوتر
انا خلصت خلاص
الخطر الي بتتعرضلو
اللغه المصري لغه فيها بصمة و ثقافة المصريين الحديثين. وهيا اللغه الي المصريين ورثوها من اجدادهم. و ضياعان اللغه الي بيكلموها هيكون ليه توالي كتيره خطيره علي المصريين و علي الهويه المصريه. كون اللغه المصري لسه مااتوحدتش رسمي(بغض النظر عن الجهد الشخصي الي شوية اشخاص بيعملوه) ده نفسو فيه خطر كبير علي عياشان اللغه المصري كلغه متكلمه. مافيش عالم من المنطقه حاول يكتشف قواعد اللغه اللغه الا شوية علما اجانب و كتب تانيه بتتعامل مع المصري كانه بس عربي من غير ما ياخدو الحجات المميزه فيه. المصري ممكن تتعرض لتغيرات من معظم نواحيها من قواعد, تصريفات, صوتيات لـ كلمات. بزات لما مايكونش حتا في اي منظمة مخصوصة تحميها. في شوية علما لغه عربية بيتوقعو بده بزات لما تكتر المادة الي باللغه العربيه في التلفزيون و الاطفال يستمعو ليها, فمع الوقت بتتغير اللغه و تلاقم العربي. وده بيناصرو و بيسعالو الاسلاميين والعرابيين. وبتوصل درجة استهقارهم و اسخفافهم بالغه المتكلمه لدرجة انهم يقولو "خلو اللغه تتعدل وترجع للاصل" الي هوا العربي القراني مع ان المصريين عمرهم ما اتكلمو عربي و اللغه الحاليه مش غير تطور اللغه المصريه تحت تاثير العربي كلغة القران, الدوله, والعلم ايامها. اللغه المصري ممكن تتعرض لنفس الخطر الي اتعرضتلو معظم لغات المنطقه قبل الاسلام زي القبطي و الارمي لدرجة الانقراض. قبل العصر الحديث, ماكنش فيه ناس متعلمين(بالعربي) كتير زي دلوقتي و ده كان مبطا تغير اللغه لـ العربي, لكن دلوقتي كل المصريين بتتعلمو بالعربي و معظمهم متاثر ببروبجندا العروبا واو بيتكلم عربي "بلهجة تانيه بس مش اكتر" زي كل الدول "العربيه". من القواعد و الحجات المعرضه للخطر هيا القواعد المميزه في المصري الي بتخص النفي, الفعل المضارع, الماضي, الصفه الفعليه المستمره. وبزات الحجات المختلفه قوي زي الصفه الفعليه المستمرة(او زمن الحاله) و النفي و الفعل المضارع الي بيتميز بيه كل لغات المنطقه. مثلا الصفه الفعليه المستمره, بدل ما اقول مثلا "انتا عارف" يقولو "انتا تعرف" زي الطريقه العربيه. و برضو الفعل المضارع, بدل ما يقول واحد "انا باكتب" يقول "انا اكتب". والنفي وده بنلحظ في المصطلحات الي من العربي. الكلمات المصريه كل يوم بتضيع و بتستبدل بكلمات عربيه وده بيرجع انها بتنكمش و بيقل استخدامها بين الناس او التعليم عشان مش بتستخدم ما يعرفوش معناها او اصلاها. و الصوتيات المصريه برضو متعرضه لنفس الخطر فمثلا في ناس بيقولو حرف ال"ث" في حياتهم او يقولو الكلمات زي ما بتتقال في العربي وده بيرجعنا لموضوع التصريفات الي هوا اخطر موضوع متعرض للخطر. عشان كده بيترجا الي يكتب مصري يكتبو صح من غير تاثير عربي عليه. كخلاصه, طول ما المصري لغه متكلمه بس, مش معترف بيها كلغه في مصر, مش بيتكتب بيها حجات رسميه, لسه ماتطورش طريقة الكتابه بيها فيتكتب بيها مقالات رسميه علميه بمصري صافي, المصري هيدنو معرض للاخطار و ينهار او حتا ينقرض.
شوية مصطلحات مصريه
تربيزه /tɑrɑˈbeːzɑ ~ tɑrɑˈbiːzɑ/: معناها فى العربى طاولة /t̴aːwilatu/
ايه الحوسه دى /ˈeːhelˈħoːsæ ˈdi/: معناها فى العربى الفوضى /alfawd̴aː/
دوشه /ˈdæwʃæ/: معناها فى العربى ضَوضاء
غيط /ɣeːt ~ ɣeːtˤ/: الكلمه دخلت اللغه العربى, بمعناها أرض زراعيّة /ard̴u ziraːʕijjata/
عيش /ʕeːʃ/: خبز /xubzu/
عبيط /ʕɑˈbi:t ~ ʕɑˈbi:tˤ/: المعنى العربى بلا عقل /bila ʕaqlu/ أو أبلَه /ablahu/
لت و عجن /læt.te‿wˈʕægn/: المعنى العربى كثرة الكلام بلا فائدة أو خير
شاكوش /ʃæˈkuːʃ/ < (أصلها فارسى: چکش): تعريب معناها مطرقة /mit̴raqatu/
أجزخانه /ægzæˈxæːnæ/ < صيدلية /s̴ajdalijjatu/
عربخانه /ʕɑrbɑxɑːnɑ/ = مكان للعربيات اللى بتتجر بالحيوانات (الكارّو)
شفخانه /ʃæfæˈxæːnæ/ = مكان دبح الحيوانات زى البقر والخرفان[19]
سلخانه /sælæˈxæːnæ/ = مكان دبح البهايم
شعرا
من اشهر الشعرا اللى كتبو شعر بـ اللغه المصريه الحديثه:
بيرم التونسى
صلاح جاهين
عمر بطيشه
أحمد فؤاد نجم
فؤاد حداد
عبد الرحمان الأبنودي
جمال بخيت
زين العابدين فؤاد
فؤاد قاعود
اللغه مشهوره بأسامى تانيه زى ”العربى المصرى“ او ”العاميه المصريه“, هى من مجموعة الانواع العربى الغربى. مع كده اللغه اقرب للانواع المحكيه فى الشام و الخليج اكتر من الجزايرى و المغربى.[1]
فى جنوب مصر الناس بتتكلم ”صعيدي“ و هى لغه بنفسيها معترف بيها فى العالم عن طريق كود اللغه بالنسبه لقانون المنظمه الدوليه للتوحيد القياسى (ايزو 3-639), و هو aec. شويه من اهل وجه بحرى و القاهره بيلاقوا صعوبه فى فهم شوية كلام صعيدى.
المصرى لغه ماخدتش نصيبها من الكتابه, بس ساعات بيتكتب بيها فى الروايات, و معظم المسرحيات, و الاشعار و الازجال و كمان فى مجلات ورسوم الكاركاتير و الاعلانات, و شوية جرانيل, وأخيراً فى كتب إنكتبت بـ اللغه المصرى الحديثة[2]. أكترية طرق الإعلام المكتوبه و أخبار التليڤيزيون بتبقى بـ العربى الكلاسيكى بعد تطويرهُ و تعديلهُ. دلوقتى بقى فيه شويِة قنوات بتستعمل "المصرى" بدل "العربى فى الاخبار, زى قناة ”OTV“. المصرى دلوقتى كمان ببتكتب بيه شعارات الحزب الوطنى الديمقراطى فى مصر[3].
اللغه المصريه الحديثه هى اللغه الأُم لـ 76 مليون مصرى و هى فى الحقيقه لغه مستقله من أصل «حامي» (افريقى) و هى إمتداد لـ حروف اللغات المصريه القديمه و ليها قواعد مختلفه عن قواعد اللغه العربى, فى تركيب الجمل, وتصريف الكلام [4] و أخدت مفردات كتير من اللغه العربى و كمان من لغات تانيه زى اللغه القبطى (لغة المصريين قبل حكم العرب لمصر)[5] و التوركى و الانجليزى و الفرنساوى. اللغه المصرى الحديثه بيتكلمها اكتر من 76 مليون واحد [1] فى مصر و بيفهمها كويس سكان البلاد اللى حوالين مصر بسبب إنتشار المسلسلات و الأفلام و الأغانى المصريه. و المصرى لغه ليها لهجات و من أكبر اللهجات دى البحيرى و الصعيدى و كل واحده فيهم ممكن تتقسم لـ لهجات فرعيه تانيه و فيه مجهودات علشان يبقا للمصرى قاموس[6]. زى الفارسى و غيره اللغه المصريه بتتكتب بالالفاباتيه العربى و الفراكو فى أغلب الأوقات, بس كمان فيه دعوات من وقت للتانى لكتابتها بـ الحروف اللاتينى او بالحروف القبطى.
اللغه المصريه الحديثه مليانه كلام من اللغه المصريه القديمه و القبطى. معظم اسامى المدن و القرى فى مصر بتاعة دلوقتى متاخده من الاسامى المصريه القديمه و القبطى. ومن الكلمات المصريه القديمه و القبطى فيه اكتر من 5000 كلمه بيستخدمها المصريين فى لغتهم الحاليه زى : " ادينى " اللى اصلها تى (ادى) + نى (انا) ، و انبو = يشرب ، ايقونه = صوره ، باميه (نوع من الخضار)، بتاو = عيش ، بح = خلاص ، بخ = عفريت او حاجه تخوف ، بشبش = مبلول بالمايه ، بكاش = كتير الكلام ، بصاره (اكله) ، بقوطى = سبت ، و ألاف الكلمات غير دى.
التوزيع الجغرافى
المصرى بيتكلمه حوالى 76 مليون مصرى جوّه مصر زائد المصريين المهاجرين لمناطق زى الشرق الاوسط, اوروبا, أمريكا الشماليه, اُستراليا و جنوب شرق اسيا. المصرى كمان بقى لغة التواصل المشترك (لينجوا فرانكا) بين شعوب الدول اللى حوالين مصر و دا راجع لـ سببين اساسيين:
انتشار و شعبية الأفلام المصريه و الاعمال الفنيه التانيه من بدايات القرن العشرين.
و كمان بسبب الأساتذه المصريين اللى بعتتهم مصر علشان يأسسو النظام التعليمى فى دول شبه الجزيره العربيه و الجزاير و ليبيا.
فى اليمن مثلاً, فيه يمنيين إتاثـّرو بشكل كبير باللغه المصرى و دخّلو كلام مصرى زى كويّس و كدا جوه اللغات بتاعتهم. نفس الحاجه بنلاقيها فى السودان و الشام (بالذات فلسطين) و فى ليبيا. الإتجاه دا دلوقتى خّف[عايز مصدر] شويه بسبب اللغه اللبنانى بسبب الأعمال الفنيه و الإعلام اللبنانى اللى نجح بشكل [عايز مصدر]كبير فى الفتره الاخرانيه على الرغم من ان كتير من المغنيين اللبنانيين لسه بيغنو أغانيهم بالمصرى. اللغه العربى اقتبست و بتقتبس كلام كتير من المصرى و فيه عرب كتير بيفتكرو ان المصرى المقتبس فى لغاتهم هو كلام عربى مع انه فى الأصل مصرى مش عربى.
التاريخ
اللغه المصريه هيا لغة السكان الأصليين من مصر و من عيلة اللغات الافرواسيويه. اللغة المصرية إتكتب و فيه سجلات مكتوبه بيها من سنة 3400 قبل الميلاد تقريبا [7] و ده بيخليها واحدة من أقدم اللغات المعروفة المسجلة. و كان المصريين بيتكلموها لحد أواخر القرن السابع الميلادى فى شكل القبطى.
بعد غزو العرب لمصر فى سنة 641 م [5] ابتدا العرب فى فرض لغتهم و مضايقة المصريين اللى بيتكلمو بالقبطى و وصل فى بعض الأوقات فى مناطق معينه لـ قطع لسان اى واحد مصرى بيتكلم قبطى[8] و زاد الضغط على المصريين بعد تعريب الدواوين وبقت من شروط التعيين فى اى شغلانه فى الدواوين (الوزارات دلوقتى) هو الكلام باللغه العربى. و لمدة تلات قرون بعد الغزو كان فيه ازدواجيه لغويه[5] فى مصر بين القبطى و العربى. الازدواجيه دى فضلت فى الصعيد لمده طويل جداً بيقدرها شوية[5] علما لحد القرن السبعتاشر و بالذات بين الفلاحين و بين الستات اكتر من الرجاله. المصرى يمكن يكون إبتدا فى الفسطاط, اول عاصمه اسلاميه لمصر. الحاكم بأمر الله حرم استخدام "القبطى" حتى فى صلاة المسيحيين[8].
من اقدم الحاجات اللى اتكتبت عن المصرى كتاب اسمه ”دفع الإصر عن كلام أَهل مصر“ و اللى ألّفهُ يوسف المغربى فى القرن ال16 [9] الكتاب فيه معلومات مهمه جدا عن اللغه المصريه فى العصور الوسطاينه. الكتاب كان هدفه اثبات ان كلام اهل مصر مختلف عن اللغه العربى, و قال "كلام اهل مصر مليان غلطات لما تقارنها بالعربى الكلاسيكى, بس اللغة دى مرتبطة بالعربى فى حاجات كتيرة تانية".
اللغه عند المصرى هى اداه مش هدف يعنى مش اكتر من وسيله بيستخدمها للتفاهم مع الغير و التعبير عن افكاره ، وسيله مش حاجه من مقدساته [8].
الحاله الرسميه
اللغه المصريه الحديثه لغه بتدرس فى جامعات و معاهد كتيره فى العالم و هى لغه بتعترف بيها المنظمه الدوليه للتوحيد القياسى (ISO), و كود اللغه arz بالنسبه لقانون المنظمه الدوليه للتوحيد القياسى (ايزو 639) بس لحد دلوقتى مالهاش صفه رسميه من الحكومه المصريه اللى مش بتعترف بيها على انها لغه مستقله. العربى القياسى الحديث و هو تجديد للـ لغه العربى الكلاسيكى, هو اللغه الرسميه فى مصر, بس إبتدا الإهتمام بـ اللغه المحكيّه فى القرن ال19 لما كانت الحركه القوميه المصريه الإستقلاليّه بتعمل نشاط.
كان فيه أسئله عن تصليح و تجديد اللغه العربى, وكانت الإقتراحات دى موجوده:
تطوير تعبيرات جديده, عشان تتحط بدل المصطلحات القديمه فى العربى.
تبسيط قواعد النحو و المورفولوچيّه مع إستعمال مصطلحات معروفه.
التمصير الكامل و الإستغنا عن العربى لـ صالح اللى إتسمّا الـ”مصرى“, أو العربيه المَصريه.
من الناس اللى إقترحو التصليح اللغوى فى مصر قاسم أمين, (واحد من مؤسيين الحركه الوطنيه المصريه و جامعة القاهره و من اشهر المدافعين عن حرية الست), أحمد لطفى السيد رئيس جامعة القاهره, والمفكّر المعروف سلامه موسى. وإتبنّو طرق جديده و علمانيه و إختلفو مع الفرضيه اللى بتقول إن اللغه العربى هيا لغه ثابته علشان إرتباطها بـ القرآن.[10] بعدين فى القرن ال21, مجموعه من النُشَطا العلمانيين, زى الحزب المصرى الليبرالى, روّجو للإصلاح السياسى فى مصر, و هما بينادو بـ الإعتراف الرسمى بـ الـمصرى بس الدعوات دى ماتشهرتش فى الشارع المصرى عشان مافهموش الفكره و متأثرين بالأفكار اللى قبل كده, و الواحد فى مصر من ساعة ما بيدخل المدرسه, بيتعلم ان اللغه اللى بيتكلمها هى لهجه متحرفه من العربى و ركيكه. و دعوات الإعتراف بـ اللغه المصرى, بتبقى عادةً من مثقفين و دعاة التغيير, و الفكر المسيطر على الناس بيبقى مُحافظ, و بـ سبب شوية أفكار دينيه متعصبه و التعليم المتسيس اللى إتعلموه. العصر الدهبى للغه المصريه كان قبل إنقلاب الظباط الأحرار فى 1952 و وصول جمال عبد الناصر للسلطه سنة 1945 و اللى بدأت معاه عملية تعريب و أسلمة مصر و الشرق الأوسط كلهُ. أول روايه مصريه فى العصر الحديث إسمها زينب. ألفها محمد حسين هيكل سنة 1913 و كتبها كلها بـ اللغه المصرى. فيه مصريين كتير ساهمو فى تبيين إن اللغه المصرى هى لغه مستقله عن العربى بـ أعمالهم الأدبيه زى يوسف إدريس و إحسان عبد القدوس و صلاح چاهين و أحمد فؤاد نجم و الأبنودى.[10] جمال عبد الناصر إبتدا حملة تعريب التعليم فى مصر و تعريب المؤسسات الحكوميه. و فى الخمسين سنه اللى فاتو بقى معظم المصريين المتعلمين فى المدارس المصريه عندهم إنطباع إن اللغه العربى هى اللغة الاُم بتاعة المصريين.
لهجه ولا لغه؟
هي لغة مصرية ومش لهجة عربية فاللغة مش كلمات وبس ولكن قواعد[11] بس لحد دالوقتى فى خلاف على إجابة السؤال ده. كتير بيكون وصف لللغه المَصرى هو انها لغه محليه.[12] [13] [14] و فيه وجهة نظر ان المصرى هو مجرد لهجه من لهجات العربى. لكن فيه وجهة نظر تانيه بتقول ان اللى بيخلى نظرية اللهجه تكون هى السايده, هى انو الحاجه الأساسيه اللى بتخلينا نقول ان المصرى هو مجرد لهجه من لهجات العربى هو ان الالفاظ اللى بتُستخدم فى المصرى معظمها متشابهه جداً مع العربى أو من أصل عربى. وجهة النظر دى بتقول ان الالفاظ مش هى العنصر اللى بيحدد هوية اللغه. الانجليزى مثلاً, اكتر من تِلت الالفاظ اللى فيه جاى من الفرنساوى, و الباقى متوزع بين الألمانى أساساً, و بعدين السلتى (Celtic) و اللاتينى و الاسكنديناڤى (Scandinavian). يعنى تقريباً مافيش الفاظ انجليزيه تماماً غير قليل أوى. و مع كده, اللغه الانجليزى محافظه على خصوصيتها بين اللغات الأوروبيه تماماً, و ده لأن مش الألفاظ هى المهمه, المهم هو البنا و الهيكل بتاع القواعد و انماط استخدامها (المورفولوجيه). و فى الحاله دى, بيبان لعلما اللغه, ان الانجليزى اقرب بكتير للألمانى من الفرنساوى, مع ان الالفاظ الألمانى اقل بكتير من الالفاظ الفرنساوى اللى موجوده فى اللغه الانجليزى. لكن نظام القواعد فى الانجليزى شبيه اوى بالالمانى, لدرجة ان اوقات بيتقال ان الانجليزى هو مجرد لهجه من لهجات الالمانى!
و بنفس الطريقه, علاقة اللغه المصرى باللغه العربى, قريبه أوى من علاقة الانجليزى بـ الفرنساوى. بمعنى ان الالفاظ اللى بتستعمل فى اللغه المصرى يمكن فعلاً تكون معظمها عربى او من اصل عربى, لاكن ده مش معناه ان نظام القواعد و طريقة استعمالها فى اللغه المصرى, هى كمان زى العربى. وجهة النظر دى بتقول ان العرب لما جم مصر, كانت الناس فى مصر بتتكلمو قبطى: القبطى هو المرحله التالته من تطور اللغه المصريه القديمه, يعنى الهيروغليفى (القبطى مالوش علاقه اساسيه بالمسيحيه, يعنى الناس كانت بتعبد امون باللغه القبطى مثلاً) و كان فيه مصريين كتير بيتكلمو يونانى كمان, و بالذات المثقفين و المتعلمين و الناس اللى شغالين فى الحكومه ساعتها, و ده كان بسبب الاحتلال اليونانى (قبل العرب بكتير) فرض نفسه على الناس بالطريقه دى. لكن لما العرب احتلو مصر هما كمان, فرضوا لغتهم على الناس بنفس الطريقه, لكنهم كانو ناجحين اكتر من اليونانيين فى انهم يعممو استخدام اللغه العربى اكتر. طبعاً ده مش معناه ان الناس ماعدتش تستخدم القبطى, وجهة النظر دى بتقول انها حاجه صعبه اوى ان الناس تسيب اللغه اللى بتتكلمها جيل ورا جيل و تنساها فجأه, و بعدين تتكلم لغه تانيه اجنبيه ماتعرفش حاجه عنها خالص, و بعدين ترجع تحوَّر اللغه اللى هى اتعلمتها بدرجه كبيره زى كده. و بكده, اللى حصل هو ان الناس ابتدت بشكل اوتوماتيك تخلط العربى مع القبطى, و شويه شويه, مع الوقت, نتج اللى بـ يتسمى النهارده ”اللغه المصريه الحديثه“, اللى هى مختلفه بدرجه كبيره عن القبطى على مستوى الالفاظ, لاكنها لسه مبنيه على القواعد و المورفولوجيه القبطى, بحسب وجهة النظر دى.
زائد وجهة النظر دى كان الاستاذ ”بيومى قنديل“ الباحث فى اللغويات و المصريات و التاريخ المصرى, و اللى نشر كتاب على الموضوع ده اسمه "حاضر الثقافة فى مصر".
اللغه ببساطه هى نظام للتفاهم بين الناس اساسه " كلمات " و " قواعد " ، بالكلمات و القواعد دى بيقدرالانسان يعمل جمله معناها بيفهمه السامع أو القارى اللى اتعلم نفس اللغه. صحيح المصرى فيه كلمات من اصل عربى لكن فيه كمان عدد ضخم من الكلمات المصريه القديمه و التركى و الفارسى و اللغات الاوروبيه. مش معنى ان فيه كلمات من اصل عربى أو تركى فى المصرى ان المصرى لغه عربيه أو تركيه. من ناحيه تانيه قواعد المصرى غير قواعد العربى فى حاجات كتيره زى مثلاً ان المصرى مافيهوش " الاعراب " اللى هو عنصر اساسى فى قواعدالعربى. اللهجه هى تحريف فى نطق أو كتابة كلمات لغه اصليه لكن القواعد بتبقى فيها زى بعض فى المجمل. وجود اعداد ضخمه من الكلمات المش عربيه زائد اختلاف قواعد المصرى عن العربى بيوضح ببساطه ان المصرى ماهواش لهجه للغه العربى لكن لغه منفصله حتى لو فيه كلمات عربى فى اللغه المصرى. استعمال المصريين للحروف العربى مايعملش من اللغه المصرى عربى بدليل ان الايرانيين و غيرهم بيستعملو حروف عربى لكن لغتهم ماهياش عربى ، و الاوروبيين بيستخدمو نفس الحروف اللاتينى زى بعض لكن لغاتهم مختلفه حتى لو ببتشابه كلمات كتيره بيستخدموها. مثل: بيقول العربى : " اعطينى جواز سفرى " بس المصرى بيقول ادينى باسبورى " ، فى الجمله المصريه كلمتين واحده مصريه قديمه ( تى = ادى + نى = انا) و واحده اوروبيه. الجمله دى طبعاً مهياش لهجه عربيه لكن لغه منفصله.
المصرى بتاع انهارده بيستخدم اكتر من 5000 كلمه مصريه وقبطيه قديمه فى عيشته اليوميه كان بيستخدمها اجداده و الكلمات دى ألفاظ لغويه مصريه اصيله ماهياش لهجه عربيه أو لكنه مصريه لكلام عربى. باقى الكلمات اللى بيستخدمها المصرى ماهياش كلهاعربى لكن كلمات من اصول مختلفه زى التركى و الفارسى و لغات اوروبيه.
اللغه المصرى اتطورت لغاية ماخدت شكلها بتاع دلوقتى عن طريق بناها الشخصى و الكلمات اللى استوعبتها من لغات زى التركى والفارسى و العربى و اليونانى و الطليانى و الانجليزى و الفرنساوى وغيرها ، و ده حصل على ارضيتها و قواعدها و صوتياتها و تصاريفها هى. اللغه المصرى ماهياشى لهجه للعربى أو عاميه للعربى لكن لغه قايمه بنفسها ، و اللغه المصرى ممكن تكون " فصحيه " أو " عاميه " زى حال اى لغه. اللغه المصريه الفصيحه هى اللغه اللى بيستخدمها المصرى فى مناقشة أو كتابة المواضيع العلميه و الادبيه و الفنيه او فى المحاضرات الجامعيه. العربيه الفصحى مالهاش وجود فى مصر ، و ده اكمن اللغه العربى مالهاش اصلا عاميه تقدر تخرج منها لغه فصحى و دليل كده ان مفيش لغه عاميه خرجت منها اللغه العربيه الفصحى.
من جهه تانيه اللغه المصرى بتتفوق على العربى بإنها لغه ديناميكيه بتتطور يوماتى و بتدخلها مفردات جديده لانج ماكانتش فيها قبل كده وده بيحصل فى فترات قصيره ، تقريبا كل عقدين من الزمن. و السؤال البديهى هو إذا كانت الكلمات دى عربى فليه ما بيفهمهاش العربى وليه هو ماقدرش يطورها من لغته الاستاتيكيه؟
وضيف لده ان مستحيل يكون المصري "لهجه" من العربي عشان الي فرق بينهم اكتر من 1200 سنة وده زمن كبير جدا بتتغير اللغات بدرجه كبيره فيه. وبرضو دايما مصطلح لهجات بيتقال علي لغتيين حين, فلغه بتكون لهجه من لغه تانية لسه موجودة زي مثلا الاسكندراني و المصري او الريفي و المصري. فهنا بنقول ان الريفي و الاسكندراني بس لهجات من للغه المصري. لكن لما نقول ديه لهجه من لغه مش موجوده(او خيالية او مصنوعة) يبقي اكيد ده غلط و تبقي لغه علي طول.
تأثير لغات تانيه
مع اللغه العربى, اللغه المصرى إتأثرت بـ لغات تاني; منها القبطى, اليونانى, التوركى, الفارسى, طليانى و الفرنساوى, زى:
اللغه المصريه القديمه
إدى /ˈedːi/ - يدى /ˈjedːi/: بالعربى إعطى - يعطى
طليانى
(Gamberi) جمبرى /gæmˈbæri/: بالعربى روبيان
توركى
(oda) اوده /ˈoːdɑ/: بالعربى غرفة
فارسى
أُستاذ /osˈtæːz/
فرنساوى
(jupe) چيبه /ˈʒiːbæ/: بالعربى تنورة
مكونات
زى اى لغه المصرى ممكن تنقسم لاربع مكونات
الحروف اللى هى الاصوات المستعمله فى اللغه دى
الكلمات و التصاريف بتوع الكلمات المستعمله فى اللغه دى
القواعد و النحو او ازاى اللغه دى بتستعمل الاصوات والكلمات زى الازمنة و تركيب الجمل و النفى
المعنى
مكونات اللغه المصرى
المصري زي اي لغة في العالم ليها مكونات زي الكلمات, الضماير, الحروف, الحركات, الصوتيات و كده
جذر الكلمه
جذر الكلمه ديه خاصيه بتتميز بيها اللغات الافرو-اسياويه زي المصري و العربي و اللغه المصريه القديمه الذر بيكون متكون من تلات حروف عموما وممكن في اوقات حرفين. جذر الكلمه ده نفسو بيكون الفعل الماضي للكلمه و صيغة الاسم من الكلمه و الامر في المصرى. الجذر ده بيتحور طبقا لصيغات اللغه المصري عشان يمثل صيغ الكلمه التانيه. ممكن يعمل منو كلمات جديده من نفس فكرة الكلمه. جزر الكلمه بيكون بيعبر عن الفعل نفسه مثلا فعل اللعب, الاكل, الشرب وكده الفعل الجزري بيتكون من نوعين, نوع فعل جزرو ثلاثي(زي لعب, فتح) وهو اشع وغلب نظام مستخدم و فعل جزرو ثنائي(زي شد). فعل الجزر بيكون فعل مبني علي الشخص علي وزن فَعَل ومبني من الشخص زي فعَّل للجزر الثلاثي و فل و فلل للفعل الثنائي. في المصري كل الكلمات بتتكون من جزر و كل انواع الافعل في المصري و العربي فيها نوعين نوع مبني علي الفاعل و نوع مبني من الفاعل. زي فَعَل و فعَّل و يفْْْعل و يفعَّل [15]
الحروف و الصوتيات
اللغه المصريه الحديثه عادة لما بتتكتب بتبقى بالحروف العربى, بس بنطق مختلف عن اللغه العربى.
مثال
المصريين ما بينطقوش عدد من الحروف الأبجديّه زى ما لازم يتنطقو فى اللغه العربى القياسيه الحديثه, زى حروف (ث, ذ, ظ) بـ تَخريج اللسان.[16]
معظم الحروف الي من اصل عربي بتخفيف في الكلام عموما, يعنى مثلاً أغلب المصريين ما بيفرقوش فى نطقهم بين (الذ و الز) و الظ, (\ز\ مُفخّمه). و ساعات لما يكون نُطق ال(ذ أو الظ) صعب, بيبدلوها بـ حرف تانى. و كمان الث بتتنطق \س\ [s] أو بتتبدل بـ حرف تاني وده عشان الحروف ديه اصلا مش من منطوقات المصريين خلال العصور[17][18]
ذُبابة /ðubaːba/ > دِبّانه /debˈbæːnæ/
ذرة /ðura/ > دره /ˈdorɑ/
ظلام /ð̴alaːm/ > ضلمه /ˈdɑlmɑ/
ظِل /ð̴il/ > ضِل [del ~ de̙l]
ثانوية عامّة /θaːnawijja ʕaːmma/ > \سانويه عامّه\ /sænæˈwejːæ ˈʕæmːæ/
ثوم /θawm/ > توم /toːm/[19]
ا (نطق: [æ(ː)] و [ɑ(ː)]).
ب (نطق: [b], و فيه ناس بتنطق كمان [bˤ]).
ت (نطق: [t]).
ة (نطق: [-et] فى أخر الكلام بس و ممكن [-æ, -ɑ], او ممكن كمان «ـية»: [-jæ, -jɑ]).
ث (نطق: [s] فى الكلام السلف, و فيه كلام كتير دخل اللغه المصريه الحديثه كان أصل نطقه [θ] و بقى [t] \ت\).
ج (نطق: [g] فى شمال مصر, و فيه شويه و بيقلّو من الفلاحين بينطقوها [ʒ], و فى الصعيد: [d͡ʒ] و [d]). شوف جيم مصريه
ح (نطق:[ħ]).
خ (نطق: [x] فى شمال مصر و [χ] فى الصعيد).
د (نطق: [d]).
ذ (نطق: [z] فى الكلام السلف, و فيه كلام كتير دخل اللغه المصريه الحديثه كان أصل نطقه [ð] و بقى [d] \د\).
ر (نطق: [ɾ~r], و كمان [ɾˤ~rˤ]).
ز (نطق: [z]).
س (نطق: [s]).
ش (نطق: [ʃ]).
ص (المفروض بيتنطق [s̴] فى اللغه العربى, و المصريين لما بينطقوها فى العربى بتبقى [sˤ] بس مش بتتنطق فى كل مواضع الكلام فى اللغه المصرى و بدلها بتتنطق [s] زى \س\, و فيه ناس بيتنطقوها [s] بس).
ض (المفروض بيتنطق [d̴] فى اللغه العربى, و المصريين لما بينطقوها فى العربى بتبقى [dˤ] بس فى العادى بتتنطق [d] زى \د\ فى مصر).
ط (المفروض بيتنطق [t̴] فى اللغه العربى, و المصريين لما بينطقوها فى العربى بتبقى [tˤ] بس مش بتتنطق فى كل مواضع الكلام فى اللغه المصرى و بدلها بتتنطق [t] زى \ت\, و فيه ناس بيتنطقوها [t] بس).
ظ (نطق: [zˤ] (ز مفخّمه), و فيه كلام عربى دخل اللغه المصريه الحديثه كان أصل نطقه [ð̴] و بقى [d] \د\).
ع (نطق: [ʕ]).
غ (نطق: [ɣ] لكن فى الصعيد بتتنطق [ʁ]).
ف (نطق: [f]).
ق (نطق: [ʔ] زى \ء\ فى شمال مصر و [g] زى \ج\ فى الصعيد.[17] ممكن كمان [k] \ك\ فى الكلام السلف اللى من أصل عربى).
ك (نطق: [k]).
ل (نطق: [l] بس, لكن فى اللغه العربى بتتنطق [l] و [lˤ]).
م (نطق: [m], و فيه ناس بتتنطق كمان [mˤ]).
ن (نطق: [n]).
ه (نطق: [h], و فى أخر الكلام: [-æ, -ɑ]. «ـيه»: [-jæ, -jɑ, -eː, -eːh]).
و (نطق: [w], [u:]~[ɵ(:)], [o(:)], [ɔ(:)]).
ي (نطق: [j], [i:]~[ɪ(:)], [e(:)], [e̙(:)], [-i]).
ى (نطق: [-i], الشكل الأخرانى للحرف, و ممكن كمان [-æ, -ɑ] و مايكونش بيتنطق [-i] خالص).
پ ([p] زى حرف p فى الحروف اللاتيننى. مش كل المصريين بتعرف تنطقه).
چ ([ʒ] زى j فى اللغه الفرنساوى, او s فى كلمة pleasure فى الانجليزى. مش كل المصريين بتعرف تنطقه).
ڤ ([v] زى حرف v فى الحروف اللاتيننى بإستعمالها الحديث. مش كل المصريين بتعرف تنطقه).
ء (نطق: [ʔ]).
ئ (نطق: /-eʔ, -ʔe, -ʔiː/).
ؤ (نطق: /-oʔ, -ʔo, -ʔuː/).
أ (نطق: /ʔæ, ʔɑ/).
إ (نطق: /ʔe-/).
آ (نطق: /ʔæː, ʔɑː/).
مش دايما بيكون فيه إلتزام بطريقة كتابة الهمزات
مثال علي الكتابه
مصرى (أبجديه عربى):
الإعلان العالمى لحقوق الإنسان, البند الأولانى:
كل الناس بيتولدو حرين و متساوين فى الكرامه و الحقوق. إتوهبلهم عقل و ضمير و لازم يعاملو بعض بـ روح أخويه.
الطريقه المشهوره لـ كتابه الكلام المصرى بين الشباب المصرى فى اوَد الشات و الSMS, لما مابيكونش عندهم إمكانية الكتابه بالحروف العربى أو لو مش بيحبو يكتبو بالحروف العربى, هى بإستعمال نفس الحروف اللاتينى بـ نُطق قريب من الإنجليزى أو الفرنساوى مع تزويد شوية أرقام بدل الحروف اللى مش موجودة فى اللاتينى. و فيه سايت بيستعمل نفس الطريقه, اسمه فرانكويه ‹Frankowia›[20]:
el e3lan el 3alami le 7o2oo2 el 2ensan el madda el2walaneya: kol elnas beyetweldo 7orreen we metsawyeen fel karama wel 7o2oo2, etwahblohm el32l wel dameer w lazem ye3amlo ba3d be ro7 a5aweya
الألف-به الدوليه الصوتيه:
/elʔeʕˈlæːn elʕæˈlæmi leħˈʔuːʔ elʔenˈsæːn, elˈbænd elʔæwːæˈlæːni ˈkoll‿enˈnæːs bejetˈweldo ħorˈriːn we.metsæwˈjiːn fekːɑˈrɑːma welħoˈʔuːʔ etwæhæbˈlohom ˈʕæʔle‿wdɑˈmiːr weˈlæːzem jeˈʕæmlo bɑʕde‿bˈroːħ æxæˈwejːæ/
ألف-به لاتينى صوتيه:
El eʕlān el ʕalami le ħʔūʔ el ʔensān, el band el awwalāni: Koll en nas beyetweldo ħorrīn we metsawyīn fe k karāma w el ħoʔūʔ. Etwahablohom ʕaʔle w damīr we lāzem yeʕamlo baʕde b rōħ axaweyya.
اللغه المصرى بيفهمها كتير من اللى بيتكلّمو عربى من الشرق للغرب, وساعات بيستعملو الكلام المصرى فى التفاهم بينهم. و فيه دعوات لـ إعلان اللغه المصرى و كتابتها بـ حروف لاتينى و ساعات دعوه لـ كتابتها بـ الحروف [عايز مصدر]القبطى.
أسامى الاشاره
”دا~ده“, ”دى~ديه“, و ”دول“ بدل ”هذا“, ”وهذة“, و ”هؤلاء“
الولد ده /elˈwælæd ˈdæ/ < هذا الولد /haːða lwalad/
البنت ديه /elˈbente‿ˈdi/ < هذة البنت
الولاد دول /elweˈlæːd ˈdoːl/ < هؤلاء الأولاد /haːʔulaːʔulʔawlaːd/
كمان اسم الاشاره بييجى بعد الكلمه مش قبلها; لما المصرى يتكلّم عن لغه بيتكلّمها, بيقول "أنا بتكلّم إنجليزى" أو "أنا بتكلّم فرنساوى", و لما المصرى يتكلّم عن ويكيبيديا, بيقول "ويكيبيديا مصرى" أو "ويكيبيديا إنجليزى" أو ويكيبيديا فرنساوى أو ويكيبيديا عربى. و ده لإن كلمة لُغه فى المصرى معناها ”كلام“, اللغه العاميّه (الشعبيه) المصريه معناها ”كلام مصرى“.
الحراكات
اللهجه القاهريه في المصري بتحتوي 7 حركات و علما اللغات من مصادر مختلفه بيقولو ان المصري بكل اختلافاته ولهجاته بيحتوي علي عشره, عادتا هما سبع في كل الاختلافات بس في طريقية نطق مختلفة لكل حركه معينه في اللهجات التانيه[21]
e = ِ
a = َ
o = ُ
ea = ى
ee = ِى زي في جِيب[22]
oo = و
aa = ا
المصري في ميزة بتميزو عن كل لغات المنطقة وهيا اختصار الحركات ان لو حركات جت مع تانيه بتختصر وبتتحول بطريقه معينه
الضماير
المصري في انواع كتيرة من الضماير. في ضماير بيجي الوحدوها(خاصه) و في ضماير تانيه بتتحط مع الكلمات(ملكيه).[23]
ضماير خاصه منفصله
الضماير الخاصة بتحتاج تستخدم مع بداية الجمله ومع الصفات في المصري الا لو فيه ضمير متوصل وراها(زي مثلها انو/انها). ده عشان الاسماء و الافعال بيكون فيهم تميزات الضمير المعين المستخدم. الضماير بتحتاج عشان تبقا مكان العايد عليه فلو موجود او معروف يبقا مفيش حاجه ليها. برضو الضماير بتخضع لظاهرة التركيز
الضماير الاولانيه
انا = I
انتي = you(f)
انتا =you(m)
انتو = you(p)
احنا = we
الضماير التانيه
هوا = He
هيا = She
هما = They
ضماير ملكيه متوصله
ملكيه عشان بتملك الافعال و الاسماء و الحجات ليها
ضماير اولانيه
my/me = -ي/يا (مع الاسماء)
me = -ني (مع الافعال)
you/your(m) = -َك/ ِك
you/your(f) = -ِك/كي
you/your(p) = -كو
us/our = -نا
ضماير تانيه
him = -و/ه
her = -ها
them = -هم
/* = (Constant Vowel Y, W, A behind)(حرف حركه سابته وراه زي ي, و, ا)[24]
في الحالة ديه, بتضاعف الحركة (في النطق) الي وراه و بيضفلها الجزء الي بعد /
ملكية فعل الجزر الاساسي
ديه بتكون موجوده في كل انواع وازمنة الفعل عشان بتمثل جنس وعدد صاحب الفعل.[25]
فعل = لـ انتا+كل الضماير التانيه ماعادا هما(هوا,هيا)+انا+احنا
-ى = لـ انتي
-و = لـ انتو+هما[الجمع]
حروف الجر
لِـ المصريه = الي العربية
لـــ العربية = عشان
في = بـ العربيه = at/in
بـ المصريه = with something
مع = with someone
كـ = As
زي = (Like (this
فَـ = So,
بتاع = Of
تصريفات
اللغة المصري ببتميز بتصريفاتها الكتيرة المختلفه عن اي لغه تانيه[26][27]
زي ومش عشان الحصر:
الاسماء في المصري علي وزن فعل, فعالان
الجمع في المصري علي وزن فعاليين(عاقل), فعلات(حجات), فعال زي بالترتيب كتابيين, سيديهات ,عيال
الوظايف في المصري بتبقي علي وزن فعال زي رقاصه, طيار, نجار, شحات وكده
الفعل الماضي في المصري علي وزن فعل/فل زي شرب, كتب, كل و كده
الصفات في المصري علي وزن مفعول(صفه مطلقه), متفعل و مفعل(صفات فعليه)[28], فعلان
الصفات في المصري صيغتها بتختلف, لو قبلها عاقل بتكون الصفة علي صيغة جمعها(عماتا وزن فعال) وللمفرد صيغة المذكر و للمؤنث صيغة المؤنث. لو قبليها حجات بتكون الصفه علي صيغة فعل-ـه دايما والمفرد المؤنث بردو فعل-ـه و المذكر فعل عادي. راجع صيغة العدد والجنس في المصري
امثله زي: اسد قوي, شنطة جميله, مدرسين جمال بنات شطار او شاطره وكده [29][30]
المصري برضو فيه وزن عشان يصغر الحجات وهو وزن فعلولة امثلة: صغنتوته, صغيروه[31]
المقارنه بتبقا علي وزن افعل زي مثلا ده احسن من ده
عشان العربي هيا اللغه المسيطره علي مصر دلوقتي من كل النواحي, شوية مصريين(بزات الاعلاميين) ابتادو يبدلو شويه من تصريفات اللغه و يستخدمو تصريفات و كلمات عربي صافيه مكانها.
اداوات ربط
المصري ليه طريقة كتابه واستخدام للادوات الربط مختلف عن العربي و اللغات التانيه و متشابه مع لغات المنطقه وهما
ما, اداة ربط كقاعده مهمه جدا في المصري عشان بتربط فعل او جمله /+ زمن خلصان مع فعل او جمله تانيه[32] مثال عليها: انا لعبت قبل ما انام.
ازمنة و قواعد اللغه المصرى
من قواعد اللغه المصريه الحديثه الفعل الماضى التام والحاضر المستمر و غيرهُ من التصريفات دى الموجوده فى كل اللغات الحية [33]
اللغه المصري بتتبع ترتيب فعال - فعل - مفعول (SVO) زيها زي مظم اللغات الحديثه زي الانجليزي زايد كمان نفس الحاله في لغات المنطقه, بعكس العربي الي هوا فعل - فعال - مفعول. مثلا المصري بيقول "احمد بياكل التفاحه" بعكس العربي "ياكل احمد التفاحة".
الجنس و العدد
المصرى لغة بتميز العدد و الجنس في كل حاجة. المصري فيه مفرد(مذكر(فعل) و مؤنث(فعله)) و مثنا(في حالات معينه بس(فعليين)) و جمع(للكل(فعلِيِين))[34]
امثله زي: مدرس(مفرد مذكر), مدرسه(مفرد مؤنث), مدرسيين(جمع), عينيين(مثنا), رجليين(مثنا)
الجمع في المصرى فيه ثبوتيه و بنقدر لو لاحظناه نلاقيه ثابت و معين لكن بسبب العربي الي بيستخدم جمع مكسر و تاثيرو عليه, في كلمات في المصري مستعيره من العربي و مخليه نفس صيغة المفرد و الجمع.
عامتا و غالبا, الجمع في المصري علي وزن فعاليين(عاقل), فعلات(حجات), فعال زي بالترتيب كتابيين, سيديهات ,عيال.
النَفى
ممكن يكون فيه خاصيه تانيه فى (الكلام) اللغه المصرى: لزق الكلام:
ما عليه شيء > ماعليهشى /mæʕæˈlehʃi/ > مَعلِش /mæʕˈleʃ/
ما أكلت شيء > ماأكلتش /mæʔæˈkælteʃ/ > ماكلتش /mæˈkælteʃ/[19]
بس علما لغويات زى بيومى قنديل بيختلف فى الرأى ده (و قال كده فى كتاب ”حاضر الثقافه فى مصر“) ان دى خاصية نفى بـ”ما“ و ”ش“, شبه النفى الفرنساوى ne [...] pas مثلا:
مانمتش /mæˈnemteʃ/, مش ممكن يكون ليها معنى فى العربى لو بقت ”ما نمت شيء“
ماخرجتش /mɑxɑˈrɑgʃ/, (نفس الحاله) ما خرجت شيء
ماماتش /mæˈmætʃ/, (نفس الحاله) ما مات شيء
ماكلتش حاجه /mæˈkælteʃ ˈħæːgæ/, هى اللى حيبقى معناها العربى ”ما أكلت شيء“
النفى بـ”مش“
مش /meʃ, moʃ/ معناها العربى لَن, بس لو استعملت زى لَم أو لا بتنفصل بتيجى الم فى أول الكلمة و الش فى آخرها:
لن أشرب /lan ʔaʃrab/ > مش حشرب /meʃˈħɑʃrɑb/
لا أشرب /laː ʔaʃrab/ > مابشربش /mɑbɑʃˈrɑbʃ/
لم أشرب /lam ʔaʃrab/ = مشربتش (ماشربتش) /mæʃˈrebteʃ/[17]
باختصار, ما-ش بتستخدم مع الافعال و الضماير(في اوقات) و مش بتستخدم مع كل حاجة كاداة نفي عامة[35]
السؤال
صيغة السؤال في المصرى زي الصيغ المستخدمه في اللغات الحديثه و بيشبه صيغة سؤال في لغات المنطقه لكن بيختلف و بيتميز عنهم بحجات معينه.[36][37]
السؤال في المصري طريقة كتابتو زي كده: ضمير شخصي/+ مادة-السؤال /-ضمير شخصي [38]
/+/-: ممكن الضمير الشخصي يجي في الاول(عادتا) او في الاخر (في حالات معينه) او مايجيش خالص. الصفة بتحتاج ضمير (خاص) وراها. بس الفعل و الاسم لا عشان هما اصلا بيكون فيهم تمثيل الضمير (ملكيه) (زي اسمك, تلعب)[39]
اداوات تاكيد ممكن تجي في الاول او في الاخر زي يعني, بقا
ممكن ضميرين(الاول(انا) و التاني(هوا)) يستخدمو مع بعض و ممكن يستخدم ضمير واحد لوحدو
داوات الاسئله(ايه, ازاي, ليه, امتا, مين) ليها نفس التركيب و ممكن الاداة تضاف في الاول (بعد الضمير الخاص لو موجود) او في الاخر خالص حسب التركيز
امثله
انتا تعبان؟ او هو انتا تعبان؟
هما حلوين يعني؟
خلصت الواجب؟
قفلت التلفزيون؟
انتو مين؟
عملت انتا؟
امثله علي ادوات الاستفهام
ازايك؟
اسمك ايه؟
هوا اسمو ايه؟
انتا عملت ده ليه؟
مين ده؟
ظاهرة التركيز و تاثرها علي السؤال
المصري لغة بتستخدم ظاهرة التركيز في السؤال. الظاهرة ديه معناها ان في اقوات ممكن يجي الضمير او اداة الاستفهام في الاول او في الاخر حسب الحاجة المتركز عليها الاول.[40]
يعني كمثال:
اسمك ايه؟ ده سؤال بتيجي اداة الاستفهام في الاخر, هنا احنا بنركز علي الاسم الشخص عشان كده ابتادينا بيه و بعدين بنحط الاستفهام. دي الصيغة اللي عادتا مستخدمه في المصري.
انتا كويس؟ نفس الشرح
ايه الي بتعملو؟ هنا بنركز علي الاستفهام و ابتدينا بيه مش علي الحاجه.
بس في معظم الحالات اداة الاستفهام بتيجي في اخر الجمله و ضمير الاستفهام بيجي في الاول.
علما اللغة بيقولو ان الظاهرة ديه موروثه من اللغه المصري القديمه بزات جييان اداة الاستفهام في الاخر و ضمير الاستخدام في الاول.
المضارع
بالعكس معا العربي, المصري زي برضو اللغات في المنطقة بيفرق بين صغية الفعل(Action) وصغية حدثان الفعل(Occuring)[41] كمثال, لو انتا عاوز تدل علي الفعل بس من غير حدوثة بتحط الفعل من غير اضافات زي
انا كنت عاوزو يكتب
هنا كلمة يكتب فعل بس من غير حدثان مستمر للفعل لو انتا عاوز تدل عن فعل بيحدث بضيف بـ للفعل
انا باشرب
انا باكتب المقالة
بعكس العربي
أنا أشرب الآن /ana ʔaʃrabu lʔaːn/ > بشرب /ˈbɑʃrɑb/
أنا أنام الآن /ana ʔanaːmu lʔaːn/ > بنام /bæˈnæːm/
أنا أحبك /ana ʔuħibbuka/ > بحبك /bæˈħebːæk/[19]
تمثيل الفعل المضارع بيختلف حسب الجنس و العدد فبيكون:
يـ- = for He
تـ- = for She
نـ- = for We
ا- = for I
المبني عليه للفعل المضارع = الوزن يتفعل مثال: يتكتب, يتعمل و كده وخد في الاعتبار العدد والجنس
الصفه الفعليه المستمره او حالة الفعل
زمن الصفه الفعليه المستمره او الحالة الفعل ده زمن وصغتو موجودة في لغات كتيرة في المنطقة [42][43]
الزمن ده زي اي زمن موجود ليه نوعين مبني علي الفاعل و موع مبني من الفاعل (علي الحاجه)
تركيبو هوا النوع فاعل/فاعلة/فاعليين (مزكر,مؤنث,جمع) اشع نوع لصفة الفعلية المستمرة و النوع مفعل/مفعله /مفعلين (مزكر,مؤنث,جمع).
الزمن ده محتاج دراسه اكتر لانه زمن اكتشف جديد في المصري
ملاحظة: ماتلخبطش صيغ الزمن ده مع شوية صيغ عربي بس عشان في تشابه في الكتابه بينهم, هما بيتنطقو بطريقة مختلفه, و الصيغ العربيه ديه ليها مماثل مختلف في المصري. لو الصيخ العربيه ديه استخدمت, دايما بتكون كلمات من اصل عربي, دخلت المصري من غير تمصير.[44]
النوع ده بيستخدم كتير مع اداة حالة الفعل "لسه" الي بتساوي في الانجلزي "Just" و لما بتندمج مع زمن حالة بتعمل معني "I have just ..state tense.." امثله زي: انا لسه فاتح الكتاب, انا لسه مخلص الكتابه.
الزمن ده بيتقازن مع ألازمنه التانيه بـ المبني عليه ياكل, كل, واكل. والمبني منه يأكل ، مأكل[45]
النوع ده متخصص بالمصري ومتميز في المصري ومش صح نقرنو باي لغه تنية
مبني علي الفاعل
النوع ده تركيبو فاعل/فاعله/فاعلين بيمثل الفعال و مبنيه عليه. بعكس النوع التاني الي بيتبني علي الحاجة. وهو اشع نوع وبيجي في جمل زي:
انا فاهم الدرس
انا عايز اقرا
احنا فاهمين الدرس
انتا شايف التلفزيون؟
انا اتكعبلت عشان ماكنتش شايف/باصص قدامي
وانا ماشي في الطريق اتكعبلت.
مبني علي الحاجة من الفاعل
النوع ده تركيبو مفعل/مفعله/مفعلين بيمثل المفعول عليها. يعني فعل انا بعملو, مفعول علي حاجه. بيجي في جمل زي:
انا محمل العربية
انتو متخفيين كده ليه؟
الموضوع ده متعبني جدا!
وانا مسلم الامانة لصحبها.
انتا مصعب الامتحان كده ليه؟
المبني عليها(مفعول عامتا) = متفعل/متفعله/متفعلين. صيغة المبني عليها ديه بتستخدم اكتر من الصيغة النوع الاصليه. النوع ده بيمثل Being في الانجليزي
النوع(مفعل, متفعل(للحجات)) ده ممكن يستخدم كصفات(بيعمل صفه فعليه)[46]. عشان النوع ده بالطبيعه فعل مفعول علي حاجه و بيساوي برضو صفه امثله:
الواد ده مطنش
الكاوتش مفسي!
الناس متجمعين
الماضي
الفعل الماضي: بيبقي علي وزن فعل او فل و ديما بيبقا اساس و اصل الكلمه وبيتكون لاما من حرفين او تلاته [47]
زي حرفين: كل, خد, شد,ار,فل
تلت حروف زي: عمل, شرب, درس, صحي, فطر
الفعل هنا معناها الكلمة بكل نوعية ازمنتها مضارع او حتي مبني عليه
"ت" بتضاف(ماعادا لـ هوا+هما+احنا("-نا" بتضاف في اخر الفعل)) في اخر الفعل قبل ضمير فعل الجزر عشان تعبر عن ماضي الفعل و تنسب الفعل لضمير الصح[48]
المبني عليه تركيبو: اتـ+الفعل
زي: اتشد, اتلبس, اتلعب, اتاخد, اتاكل, اتعض, اترج
فعل الامر
فعل الامر بيتشلبه مع العربي في المصري و زي كل اللغات الافرو اسياويه زي اللغه المصريه القديمه. تمثيله بيختلف حسب نوع جزر الكلمه ثلاثي ولا ثنائي.[49]
الامر في الجزر الثلاثي: بيضاف "ا" في اول الفعل فبيكون علي وزن افْعَل زي مثلا العب, افتح وكده
الامر في الجزر ثنائي: بيكون عادي علي وزنه وهو فل زي شد, كل, وكده
المستقبل
بيتعبر عنهُ فى أغلب المناطق بـ\حـ\ او \هـ\ بدل س المستقبل فى العربى الكلاسيكى:
سأشرب /saʔaʃrab/ > حشرب /ˈħɑʃrɑb/ ~ هشرب /ˈhɑʃrɑb/
سأقتل /saʔaqtul/ > حقتل /ˈħæʔtel/ ~ هقتل /ˈhæʔtel/[19]
ادوات حالة الفعل
في اداوت في المصري وهيا اصلا كلمات وهيا متخصصه عشان توضح بالظبط حالة الفعل(خلص ولا لسه؟). اشهر اداتين هما لسه و خلاص. الاداوات ديه بتعتمد علي قاعدة التركيز و ممكن تيجي قبل الضمير الخاص و قبل الفعل او في اخر الجمله[50][51]
لسه (بتيجي مع كل الازمنة ماعادا الماضي الا لو متنفي)
خلاص (بتيجي مع الماضي بس)
امثله
انا لسه ماكتبتش المقاله
انا خلاص كتبت المقاله
انا لسه باكتب المقاله
انا لسه مشغل الكمبيوتر
انا خلصت خلاص
الخطر الي بتتعرضلو
اللغه المصري لغه فيها بصمة و ثقافة المصريين الحديثين. وهيا اللغه الي المصريين ورثوها من اجدادهم. و ضياعان اللغه الي بيكلموها هيكون ليه توالي كتيره خطيره علي المصريين و علي الهويه المصريه. كون اللغه المصري لسه مااتوحدتش رسمي(بغض النظر عن الجهد الشخصي الي شوية اشخاص بيعملوه) ده نفسو فيه خطر كبير علي عياشان اللغه المصري كلغه متكلمه. مافيش عالم من المنطقه حاول يكتشف قواعد اللغه اللغه الا شوية علما اجانب و كتب تانيه بتتعامل مع المصري كانه بس عربي من غير ما ياخدو الحجات المميزه فيه. المصري ممكن تتعرض لتغيرات من معظم نواحيها من قواعد, تصريفات, صوتيات لـ كلمات. بزات لما مايكونش حتا في اي منظمة مخصوصة تحميها. في شوية علما لغه عربية بيتوقعو بده بزات لما تكتر المادة الي باللغه العربيه في التلفزيون و الاطفال يستمعو ليها, فمع الوقت بتتغير اللغه و تلاقم العربي. وده بيناصرو و بيسعالو الاسلاميين والعرابيين. وبتوصل درجة استهقارهم و اسخفافهم بالغه المتكلمه لدرجة انهم يقولو "خلو اللغه تتعدل وترجع للاصل" الي هوا العربي القراني مع ان المصريين عمرهم ما اتكلمو عربي و اللغه الحاليه مش غير تطور اللغه المصريه تحت تاثير العربي كلغة القران, الدوله, والعلم ايامها. اللغه المصري ممكن تتعرض لنفس الخطر الي اتعرضتلو معظم لغات المنطقه قبل الاسلام زي القبطي و الارمي لدرجة الانقراض. قبل العصر الحديث, ماكنش فيه ناس متعلمين(بالعربي) كتير زي دلوقتي و ده كان مبطا تغير اللغه لـ العربي, لكن دلوقتي كل المصريين بتتعلمو بالعربي و معظمهم متاثر ببروبجندا العروبا واو بيتكلم عربي "بلهجة تانيه بس مش اكتر" زي كل الدول "العربيه". من القواعد و الحجات المعرضه للخطر هيا القواعد المميزه في المصري الي بتخص النفي, الفعل المضارع, الماضي, الصفه الفعليه المستمره. وبزات الحجات المختلفه قوي زي الصفه الفعليه المستمرة(او زمن الحاله) و النفي و الفعل المضارع الي بيتميز بيه كل لغات المنطقه. مثلا الصفه الفعليه المستمره, بدل ما اقول مثلا "انتا عارف" يقولو "انتا تعرف" زي الطريقه العربيه. و برضو الفعل المضارع, بدل ما يقول واحد "انا باكتب" يقول "انا اكتب". والنفي وده بنلحظ في المصطلحات الي من العربي. الكلمات المصريه كل يوم بتضيع و بتستبدل بكلمات عربيه وده بيرجع انها بتنكمش و بيقل استخدامها بين الناس او التعليم عشان مش بتستخدم ما يعرفوش معناها او اصلاها. و الصوتيات المصريه برضو متعرضه لنفس الخطر فمثلا في ناس بيقولو حرف ال"ث" في حياتهم او يقولو الكلمات زي ما بتتقال في العربي وده بيرجعنا لموضوع التصريفات الي هوا اخطر موضوع متعرض للخطر. عشان كده بيترجا الي يكتب مصري يكتبو صح من غير تاثير عربي عليه. كخلاصه, طول ما المصري لغه متكلمه بس, مش معترف بيها كلغه في مصر, مش بيتكتب بيها حجات رسميه, لسه ماتطورش طريقة الكتابه بيها فيتكتب بيها مقالات رسميه علميه بمصري صافي, المصري هيدنو معرض للاخطار و ينهار او حتا ينقرض.
شوية مصطلحات مصريه
تربيزه /tɑrɑˈbeːzɑ ~ tɑrɑˈbiːzɑ/: معناها فى العربى طاولة /t̴aːwilatu/
ايه الحوسه دى /ˈeːhelˈħoːsæ ˈdi/: معناها فى العربى الفوضى /alfawd̴aː/
دوشه /ˈdæwʃæ/: معناها فى العربى ضَوضاء
غيط /ɣeːt ~ ɣeːtˤ/: الكلمه دخلت اللغه العربى, بمعناها أرض زراعيّة /ard̴u ziraːʕijjata/
عيش /ʕeːʃ/: خبز /xubzu/
عبيط /ʕɑˈbi:t ~ ʕɑˈbi:tˤ/: المعنى العربى بلا عقل /bila ʕaqlu/ أو أبلَه /ablahu/
لت و عجن /læt.te‿wˈʕægn/: المعنى العربى كثرة الكلام بلا فائدة أو خير
شاكوش /ʃæˈkuːʃ/ < (أصلها فارسى: چکش): تعريب معناها مطرقة /mit̴raqatu/
أجزخانه /ægzæˈxæːnæ/ < صيدلية /s̴ajdalijjatu/
عربخانه /ʕɑrbɑxɑːnɑ/ = مكان للعربيات اللى بتتجر بالحيوانات (الكارّو)
شفخانه /ʃæfæˈxæːnæ/ = مكان دبح الحيوانات زى البقر والخرفان[19]
سلخانه /sælæˈxæːnæ/ = مكان دبح البهايم
شعرا
من اشهر الشعرا اللى كتبو شعر بـ اللغه المصريه الحديثه:
بيرم التونسى
صلاح جاهين
عمر بطيشه
أحمد فؤاد نجم
فؤاد حداد
عبد الرحمان الأبنودي
جمال بخيت
زين العابدين فؤاد
فؤاد قاعود
